Deniz Kirliliği

Dünyanın büyük bir bölümünü kaplayan denizler hem ekolojik denge açısından hem de ticaret ve turizm açısından insan hayatında önemli bir yere sahiptir. Ne yazık ki çoğunlukla insan faktörünün neden olduğu kirlilik yüzünden bu önemli değerimiz kaybolma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ortaya çıkan ağır metal kirlenmeleri, deniz dibi yaşantısını ve deniz canlılarını olumsuz etkileyerek kıyıdan karaya etkiyle insan hayatını da tehlikeye sokmaktadır.

Deniz kirliliği temel olarak iki şekilde meydana gelir. Bunlardan biri biyolojik etkenlerken diğeri ise kimyasal etkenlerdir. Biyolojik kirlilik; doğal ya da yapay yollarla denizsel ortamda besin oranının artması sonucu deniz ekosisteminde bulunan alg ve bakterilerin çoğalmasıyla su kalitesinin bozulması olarak açıklanabilir. Ancak kimyasal kirlilik çoğunlukla insanların neden olduğu kirliliktir. Bu kirlilik kaynaklarının başında endüstriyel atıklar, petrol, pestisitler, ağır metaller, deterjanlar ve radyoaktif maddeler gelir. Deniz ekosistemini ve çevreyi en çok etkileyen kirlilik etkeni ise petrol ve petrol ürünleri kaynaklı kirlenmelerdir.

Petrol kaynaklı kirlenme tahmin edilebileceği gibi deniz taşımacılığı esnasında meydana gelmektedir. Gemi kazaları, balast suyu boşaltma, gemi trafiği, rafineri tesisleri, tankere petrol yükleme veya boşaltma tesisleri, denizde petrol üretimi bu kirlenmeye yol açarken, en büyük kirliliği ise petrol tankerlerinin yaptığı kazalar ortaya çıkartmaktadır. Bu petrol tankeri kazalarından en önemlisi olarak da Torrey Canyon gemisinin yaptığı kazayı kabul edebiliriz.

1967 yılında 120.000 ton petrol taşıyan bu gemi Pollard kayalıklarına çarparak hasar almıştır. Bu hasar sonucu sızan petrol İngiltere ve Fransa kıyılarında büyük bir çevre kirliliğine neden olmuştur. Bu kaza sonunda Hukuki Sorumluluk Sözleşmesi (CLC 69) ve 1971 Uluslararası Fon Sözleşmesi (Fund 71)  imzalanmıştır. Bununla beraber petrol taşıyan gemiler için ekstra güvenlik önlemleri getirilmiştir.

Günümüzde bu sözleşme ve düzenlemeler güncellenmiş ve daha kapsamlı hale getirilmiştir. Her ne kadar bu düzenlemeler geniş çaplı olursa olsun yeterli olmamıştır. Petrol kirliliği günümüzde hala devam etmektedir ve bunun engellenebilmesi için en büyük sorumluluk gemi çalışanlarına düşmektedir.

Düzenleme: Ece Eldek

Ekleyen: Gökmen İçel