e-MarineEducation.com Denizcilik Eğitimine Yeni Bir Bakış Açısı
Limanlarda gemi operasyonları, geminin geliş talebinin yapılması ile başlar. Acente limana gelecek gemisinin yük durumunu, talep ettikleri hizmetleri, gemi draftını ve geliş tarihi ile bilgiyi limanla paylaşır. Verilen tarihlerde liman programı uygun ise gemi liman programına dâhil edilir ve planlaması yapılır. Planlama yapılırken dikkat edilen şeyler; gemi draftı, gemi yükünün durumu, özel hizmet gerektirip gerektirmediği, iskele durumu, gemi de kullanılacak vinç sayısı gibi bilgilerdir.
Gemi planlaması yapıldıktan sonra, konu geminin yükleri ile ilgili saha planlaması devreye girer. Özellikle gemi geliş tarihinden önce liman sahasında istife alınacak yüklerin, gemi yanaşması gerçekleşmeden liman sahasında bulunması gerekmektedir. Bunun için belirlenen bir tarih vardır. Bu durumda saha planlaması önem kazanmaktadır. Aynı gemiye yüklenecek ve tahliye limanı aynı olan yükleri bir arada istiflemek, gemi operasyon süreçlerini hızlandırmakta ve saha yoğunluğunu en aza indirmektedir. Yükleme için bahsettiğimiz bu planlama işlemi tahliye edilen yüklerde de aynı şekilde uygulanmaktadır. Tahliye edilecek yükler geçici depolama alanına alınacak ise bu yüklerde konşimento birliği yani alıcı firma tekliğine ve müşteri profiline göre istifleme yapılır. Konteyner operasyonlarını baz alacak olur isek, aynı işletmeye ait olan konteynerler bir arada istiflenirler. Bunun yanı sıra sürekli çalışılan ve liman sahasından konteyner çıkartmak için gerekli gümrüksel işlemleri hızlı bitirdiği bilinen bir firmanın konteynerleri istiflerde çok altlara gömülmez. Bu da saha içi planlamada en az “shifting” ile tahliye edilen konteynerlerin piyasaya çıkmasını ve müşteriye verilen hizmetin kalitesini artırır.
Bütün bu işlemlerden sonra geminin limana yanaşacağı zaman beklenir. Bu aşamada acente günlük olarak gemi tahmini varış zamanını (ETA) günceller ve tahliye, yükleme planlarını liman ile paylaşır. Bu bilgilerdeki her türlü değişiklikten limanı bilgilendirmekle yükümlüdür. Liman bu bilgiler ile kendi yükleme ve tahliye planını hazırlar.
Buraya kadar olan işlemlerin hepsinde planlama departmanı görev almaktadır. Gemi yanaşması ile birlikte, gemi operasyon departmanı ve planlama departmanı iş birliği yapmaktadır.
Gemi yanaşması ile birlikte gemiye ilk önce acente temsilcisi çıkar. Acente temsilcisinin gümrüksel işlemleri ve kontrolleri tamamlamasına müteakiben liman operasyon sorumlusuna başlanılabilir talimatını verir. Resmi olarak gemi operasyonu bu andan itibaren başlamış kabul edilir.
Gemi operasyonlarında her bir vinç altında çalışan ekibe posta adı verilir. Postalar; puantör, vinç operatörü, serdümen ve lashing ekibinden oluşur. Bu ekibe konteyner operasyonlarında araç şoförleri ve pabuççular da dâhil edilebilmektedir. Bu ekibin sorumlusu puantördür. Operasyon boyunca konteyner kontrolünden, ekibinde bulunan kişilerin güvenlikleri de dâhil her şeyden puantörler sorumludur.
Gemi operasyonu başladıktan sonra, önce tahliye işlemleri yapılır. Konteyner gemisi operasyonlarında öncelik reefer (Soğutucu özellikli özel konteyner) konteynerlerin tahliyesindedir. Tahliye edilmeden önce set dereceleri kontrol edilen reeferların her hangi bir anormal durumları yok ise fişleri çekilerek tahliyesi gerçekleştirilir. Eğer olması gereken derece ile olduğu derece arasında farklılık var ise bu tutanak ile kayıt altına alınıp, gemi sorumlusuna imzalatıldıktan sonra tahliye işlemi gerçekleşir. Reeferlerdan sonra çalışılan postadaki plana göre diğer konteynerlerin tahliyelerine devam edilir. Yük tahliye edilirken, hasar durumları, yük konteyner ise numaraları, IMDG etiketleri ve mühürleri kontrol edilerek araç üstüne bırakılır. Kontrol edilen bu özelliklerden herhangi birinin hatalı olması durumunda tutanak tutularak operasyona devam edilir. Tahliye operasyonu bittikten sonra yükleme operasyonuna başlanır. Yükleme yapılırken de tahliye işleminde yapıldığı gibi yükün hasar kontrolü, IMDG etiketleri, mühürleri, tonajları kontrol edilerek, yük planındaki adreslerine istiflenmeleri sağlanır.
Bütün bu operasyonlar süresince oluşan başlama saati, beklemeler ve sebepleri, operasyon bitiş saati, vardiya değişimi olur ise vardiya değişim saati puantaj formuna not edilir.
Operasyonların bitmesi ile gemiye oluşan yeni kargo planı verilir, tutulan hasar tutanakları gemi kaptanına imzalatılır ve gemi kalkışa hazır hale gelir. Acenteye gemi operasyonunun bittiği bilgisi verilir. Gerekli işlemlerin yapılması ile gemi limandan ayrılır.
Düzenleme: Tugay Hocek
Ekleyen: Ayşe Kırıcı
