Limanların verdiği hizmetleri genel olarak üç grupta toparlayabiliriz. Bunlardan biri de CFS (Container Freight Station) operasyonlarıdır. CFS’de konteynerlere iç dolum, iç boşaltma, muayene ve tam tespit hizmetleri verilmektedir. Peki bu hizmetler ne şekilde verilmektedir?
Liman sahası içerisinde genellikle bu işlerin yapıldığı özel alanlar bulunmaktadır. Daha önceden liman ilgilileri ile belirlenen programa göre işleyiş sürer. CFS alanında yapılan tüm işlemler, gümrük memurları gözetiminde yapılır. Her bir hizmet, ayrı olarak faturalandırılır. Konteynerin CFS’ye serilmesi ve toplanması da dahil olmak üzere, birer maliyet yaratılmaktadır.
1) İç Boşaltım Hizmeti:
İç boşaltım, firmanın limana yaptığı talep ve gümrük müdürlüğünden alınan izin dahilinde, liman tarafından verilen bir hizmettir. İç boşaltma yapılacak konteyner talebi, en az bir gün önceden bildirilerek gerekli düzenlemelerin yapılması sağlanır. İç boşaltım işlemi yapılması istenen konteynerler, işlemin gerçekleşeceği saate göre CFS alanına serilir. Şirket temsilcisi ve gümrük memuru gözetiminde işleme başlanır. Eğer çalışma saatleri dışında söz konusu olacak ise, firma bunu ek bir dilekçe ile gümrük müdürlüğünün iznine sunmalıdır. Gerekli izinler alındıktan sonra, bu belgelerin bir nüshası limana sunulur.
Bu işlem, puantör eşliğinde gerçekleştirilir. Puantörler, bu işlem esnasında Konteyner Terminal Takip Formu’nu tutar. Bu formda, konteyner numarası, konteyner ebatları, firma ismi, yükün cinsi, adedi, araç plakası ve seal numarası bulunur. Bunun yanında, iç boşaltım ürünlerini alan araçlar, muhakkak boş ve dolu kantar yapmak zorundadırlar. Bunun sebebi, hangi aracın ne kadar yük aldığının ve konteynerden çıkan yük miktarının tartılmasını sağlamaktır. Bunu yaparak, kaçakçılık yada herhangi bir çalınma ihtimali ortadan kaldırılır.
2) İç Dolum Hizmeti:
İç dolum hizmeti de, iç boşaltma gibi limana yapılan talep ile ilgili konteynerlerin liman sahasına serilmesi ile başlar. Tabii ki gümrüksel işlemlerin tamamlanmış olması, yine dolum tarihinin belirlenmesinde etkilidir. İç dolum sürecinin hızlı işlemesi için, yüklenecek malı taşıyan araçların zamanında gelmesi önem arz etmektedir. Bunun dışında bu işlem de, gümrük memuru, şirket ya da acente temsilcisi ve puantörler gözetiminde gerçekleştirilir.
İç dolum işlemi yapılırken, her bir konteynere kaç kap mal yüklendiği puantörler tarafından tutanaklanır. İç dolum işlemi bittikten sonra, eğer yüklenen malın etrafında boşluklar kaldı ise, konteynerin içerisinde yükün hareket etmemesi için lashing işlemleri yapılır. Lashing işlemi iç dolumun en önemli kısmı olarak kabul edilebilir. Çünkü sağlam yapılmayan lashinglerin bozulması, konteyner içerisinde malın hareket etmesine neden olur. Bu da, konteynerin gerek gemiye yükleme esnasında, gerekse gemi seferinde tehlike yaratmasına sebep olur.
Bu işlemlerden sonra, konteyner kapakları kapatılarak mühürlenirler. Mühür numaraları da tutulan tutanaklara yazılır ve liman sistemine yeni mühürleri ile girişi yapılır.
3) Muayene – Numune alma – Tam Tespit Hizmetleri:
Bu üçüncü işlemde, gümrüğün, beyannamelerinde sorun olduğunu düşündüğü konteyenerlere uyguladığı işlemlerdir. Bu işlemler genellikle sarı ve kırmızı hatta düşen konteynerler için yapılır. Kırmızı ve sarı hat, gümrüksel anlamda sıkıntılı olan konteynerlerin girdiği sınıftır. Gümrüksel sıkıntı yaşamayan konteynerler ise mavi hat olarak adlandırılır.
Muayene işlemi için, gümrüğün talebi üzerine, ilgili acente tarafından, limana talepte bulunulmalıdır. Muayene edilecek konteynerler, belirlenen tarihte CFS’ye serilir. Gümrük memurları, acente temsilcilerinin gelmesi ile konteyner mührü kırılarak konteyner kapakları açılır. İçerisindeki maddenin, beyannamede yazan mal tanımı ile uyuşması sonucunda, muayene olumlu olarak sonuçlanır ve konteyner yeniden mühürlenir. Eğer gümrük memuru şüpheye düşer ise, söz konusu konteyner içerisindeki maldan test edilmek üzere numune alınmasını talep edebilir.
Numune alma işlemi, gümrük memurunun talebi ile belirlenen ölçülerde alınarak gerekli kuruluşlara test için gönderilir. Numune oranı, konteyner içindeki üründen ürüne farklılaşmaktadır. Tank konteynerden en fazla 3 şişe örnek alınmaktadır. Parça yüklerde ise bu sayı farklılaşmaktadır.
Tam Tespit İşlemi ise, konteynerin içindeki malın tamamının boşaltılması işlemidir. Bu işlem, kırmızı hatta düşen konteynerler için yapılmaktadır. Bu durumun önüne geçmek için, günümüzde xray cihazlarından yararlanılmaktadır. Şüpheli konteynerler, gümrük denetiminde olan xray cihazlarından geçirilerek, içlerindeki malların görüntüsü alınır. Eğer sorunlu olan konteyner var ise, tam tespit için CFS’ye gönderilir. Eğer beyan edilen mal ile uyuşuyor ise, konteyner içindeki yük ve konteyner normal sürecine devam eder.
Düzenleme : Rüya Hazar
Ekleyen: Ayşe Kırıcı