Konteyner Limanlarında Kapı Operasyonu

Limanlar, deniz taşımacılığındaki en önemli adımlardan birini oluşturmaktadır. Seferin son bulacağı, yükün yolculuğunun asıl hedefini oluştururlar. Bu nedenle limanlar, taşımacılık faaliyetinin asıl amacına ulaştığı ve bu aşamadan sonraki adımların gerçekleşmesi gereken gümrüklü sahalardır.

Limanlarda, gemi yükleme-tahliye operasyonları, CFS operasyonları gibi birçok alanda işlemler yapılsa da en önemli adımını kapı operasyonları oluşturmaktadır. Yapılan iş çok basit ve net gibi görünse de, en ufak bir aksaklığın sonucu maddi zararlara yol açabilmektedir. Bu yazımızda konteyner limanlarında gerçekleşen kapı operasyonlarına değineceğiz.

Kapı operasyonu üç adımdan oluşmaktadır. Bu aşamalar şöyledir; Giriş için gerekli sistem kaydının oluşturulması, kantar, limana giriş ve çıkış.

İlk olarak liman sahasına girecek olan konteyner ya da limandan alınacak olan konteyner bilgileri, limana acente tarafından bildirilir. Bu bildirimden sonra ilgili konteyneri alacak ya da bırakacak olan araç, liman giriş kapısına gelerek kayıt bölgesine park eder. Bu aşamada, eğer ihracat konteyner getirmiş ise, söz konusu konteyner sahada çalışan puantörler tarafından kontrol edilir. Bu kontrol aşamasında, konteyner numarası, dolu konteyner ise, seal numarası ve konteyner hasar durumu, boş konteyner ise, konteynerin iç durumu kontrol edilerek irsaliye üzerine not edilir. Gelen konteynerde hasar var ise, hasar tespit raporu tutulur. Bu rapor, konteynerin IMCO’lu olması ve reefer konteyner olması durumunda ya da taşmalı yük taşınması esnasında da tutulur. Bu kontrollerden sonra kayıt ofisinde araç plakası ve ihracat konteyneri bilgileri sisteme işlenir. Genel olarak sistem sorunsuz işlese de, bazen aksaklıklar meydana gelmektedir. Örnek verilecek olur ise, dolu konteynerin mühürsüz liman sahasına gelmesi ya da söz konusu konteynerın kapısının aralık kalması gibi olaylara denk gelinmektedir. Bunun dışında, yanlış IMCO etiketlemesinin yapılması ya da IMCO’lu olmayacak olan konteynerde eski etiketlerin sökülmemiş olması gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu durumlarda, konteyner acentesinden gerekli onayların alınması ve gerekli tutanakların tutulmasının ardından, konteyner seal kırma takma işlemi, etiket sökme işlemleri ya da etiketlendirme işlemleri yapılmaktadır.

Kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra, eğer araç ihracat konteyner getirmiş ise, son yasal düzenlemelerin zorunlu kıldığı dolu-boş kantarını yapmak için kantara girerek tartım işlemlerini tamamlar. Dolu kantarını yaptıktan sonra, limanda konteyneri bırakacağı adrese devam eder. Boş olarak gelen araçlar ve boş konteyner taşıyan araçlar, kantara girmeden konteyneri alacakları ya da bırakacakları alanlara ilerlerler. Bu aşamada RTG operatörleri tarafından araç üstü işlemi ya da getirilen konteyneri istife alma işlemi yapıldıktan sonra, araç, ihracat konteyner getirmiş ise boş kantarını yapmak için yeniden kantara girer. Eğer boş ihracat getirmiş ya da ithalat konteyneri almış ise, kantara girmeden kapı operasyonun son adımı olan çıkış kapısına ilerler.

Liman çıkış kapısı özellikle gümrüklü sahadan çıkma alanı olduğu için ayrı bir önem taşımaktadır. Gümrüklü sahadan çıkan konteynerin doğru konteyner olduğundan emin olmadan aracın çıkışına izin verilmemelidir. Bu noktada, liman kapı operasyonu memuru ve gümrük muhafaza memurları ortak olarak çalışırlar. Gümrük memurları çıkan konteynerleri kontrol ederler. Özellikle boş olarak çıkış yapacak konteynerlerin içlerini kontrol ederler. Bu kontrol, dışarı usulsüz mal çıkarmayı engellemek için yapılmaktadır. Kapı operasyon memurunun burada dikkat etmesi gereken en önemli nokta doğru konteynerin dışarı çıkıp çıkmadığıdır. Bazı durumlarda, sistemsel hatalar nedeniyle yanlış konteyner yüklemesi yapılabilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için, çıkış kapısında bulunan operasyon memuru oldukça dikkatli olmalıdır.

Aracın çıkış kapısından onaylanması halinde, kapı operasyonu bitmiş bulunmaktadır. Tüm bu aşamaların sorunsuz geçmesini en çok kolaylaştıran şey, kullanılan liman otomasyon sistemleridir. Bunun dışında en büyük görev yine de operasyon memurlarına düşmektedir. Bu bölümde çalışacak kişilerin oldukça dikkatli olması gerekir ve herhangi bir sorunla karşılaştığında hızlı karar verme yeteneğine sahip olmalıdırlar.

Düzenleme:Rüya Hazar
Ekleyen: Ayşe Kırıcı