Denizci Ressamlar: İvan Konstantinoviç Ayvazovski

Deniz ve sanat konu olunca ilk akla gelen ressamlardan biri hiç kuşkusuz Ayvazovski’dir. (D.1817-Ö.1900)

İvan Konstantinoviç Ayvazovski; Ermeni kökenli bir Rus ressamıdır. Kırım’da bir Karadeniz liman şehri olan Feodosiya‘da dünyaya geldi. Simferopol Lisesi’nde iken resim yeteneğinden ötürü Çar I. Nikolay’ın emriyle St. Petersburg Akademisi’ne alındı. Fransız ressamlarından Joseph Vernet’in St. Petersburg Ermitage Müzesi’ndeki eserlerinin kopyalarını yaparak üslubunu geliştirdi. Manzara ressamı Philippe Tanneur’ün öğrencisi oldu. 1836′da Rus Donanması’nın Baltık Denizi’nde gerçekleştirdiği bir savaş oyununa katıldıktan sonra açtığı sergiyle adını duyurdu. Aynı yıl akademiden mezun olduktan sonra devlet tarafından Avrupa’ya gönderildi. 1842’de gittiği Paris’te, Akademi Konseyi tarafından altın madalya ile ödüllendirildi. Bir süre Roma ve Paris’te kaldı. 1844’de Petesburg’a döndü.

1845’te Abdülmecit’in özel davetiyle İstanbul’a gelmiştir. Saray ressamı olarak atandı. 1845-1890 arasında İstanbul’a toplam dört ziyaret yaptı. 1874’teki ziyaretinde Mimarbaşı Sarkis Balyan’ın Kuruçeşme Adası (Bugünkü Galatasaray Adası) üzerinde bulunan ikametgâhında bir ay kadar misafir olarak Sultan Abdülaziz’in Dolmabahçe Sarayı için sipariş ettiği tabloları hazırladı. 1890’daki son ziyaretinde Sultan II. Abdülhamid’in huzuruna kabul edilerek padişaha iki tablosunu hediye etti. İstanbul dışında Trabzon, Sinop, Çeşme ve Sakız’ın da manzaralarını resimledi.

Resimlerinde deniz düzlemi normaliyle yaklaşık 20-25 derece açı yapmıştır. Fırtınalı havalarda dalgalarla savaşan gemiler ana kompozisyondur. Hırçın denizin, köpürmüş dalgaların en önemli ressamıdır. Fırtına ve gökyüzünün fantastik görünümünde fazla renk kullanmaz. Uçsuz bucaksız ve masmavi bir denizi hiç göremezsiniz. Genelde kasvet hakimdir.

Ancak özellikle İstanbul manzaraları, görsel açıdan en sakin görüntülerin resmedildiği çalışmalardır. Bu, Saray Ressamı olan Ayvazovski’nin İstanbul’da bulduğu huzur dolu rahat ortamın sonucu olabilir.

Editör: Umut Çelen Arıcan