Günümüzde gelişen dünya ekonomisi ve büyüyen liman yatırımları beraberinde çözülmesi gereken birçok sorunu getirmektedir. Tedarik zincirinin en önemli halkası konumunda bulunan konteyner limanları da başlıca problemlerle karşı karşıyadır.
Bunların başlıcası olarak çeşitli sebepler ile limanların maliyetini arttırmasına rağmen, minimum girdi ile maksimum verim talep edilmesi konusunda liman sahasında kullanılan iş makineleri optimizasyonu yer alır. Bu bağlamda saha içerisindeki tüm taşıma ve aktarma işlerini yapan, gemiden konteyner istiflerine ve konteyner istiflerinden gemiye konteyner taşımada kullanılan çekiciler ya da terminal traktörler gelmektedir.
Peki optimizasyon nedir? Optimizasyon, verilen şartlar arasında en iyi sonucun elde edilmesi işidir. (Gençoğlu, 1999). Örneğin; bir liman işletmesinde mümkün olduğu kadar az işgücü kullanarak, en fazla elleçleme yapma gayreti bir optimizasyon çalışmasıdır.
Çekici optimizasyonu yapılması planlanırken göz önüne alınması gereken başlıca başlıklar vardır. Bunlar;
- Yakıt
- Bakım
- Lastik
- İş gücü maliyeti
- Sistem hatalarından kaynaklı giderler
- Lokal planlama senkronizasyon hataları ( dual cycle errors )
- Terminal traktör optimizasyonu takip edecek kişi ( dispatcher )
- Ön görülemeyen sebepler
- Rota problemi
Doğru saha planlaması ve doğru rıhtım planlaması ile yukarıda belirtilen başlıca problemler minimize edilebilmektedir. Bu noktada en önemli yeri otomasyon tutmaktadır. Terminal otomasyon sistemlerinin birçoğu, liman sahası ekipmanlarının maksimum verimle kullanılması konusunda çeşitli çözümler sunarken, uzun vadede süreklilik sağlamaktadır. Aslında tüm işlem süreçleri birbiriyle bağlantılı olarak hareket etmektedir.
Doğru bir saha planlaması ve rıhtım planlaması ile, iş gücü maliyeti düşürülebilir, lokal planlama ve senkronizasyon hataları en aza indirgenir. Saha içerisinde hareket eden çekicileri takip eden kişi (dispatcher) terminal traktörün boş iş yapmasının önüne geçebilir. Her çekiciye tahsis edilen operatör çekicinin zamanında bakım ve temizliğini sağlayarak beklenmedik kaza ve hasarların önüne geçebilir. Bu bağlamda geriye kalanlarının tamamı bilgisayar sistemlerine, liman planlanırken istif sahalarının doğru konumlanmasına ve gelen geminin doğru rıhtıma alınarak doğru liman vinçleri ile çalıştırılmasına kalmaktadır.
Sonuç olarak, bir limanın maksimum verimi elde edebilmesi için iyi bir planlama süreciyle yönetilmesi gerekmektedir. Çekicilerin en verimli şekilde kullanılması da saha planlamasıyla başlayıp, rıhtım planlamasıyla devam etmektedir.
Düzenleme: Ece Eldek
Ekleyen: Gökmen İçel