Gemilerin periyodik muayeneleri ve teftişleri, teknelerin denize elverişliliğini ve emniyetini sağlamak için gerçekleştirilir. Denizcilik yasalarının her geçen yıl daha katı hale gelmesiyle, denize açılan gemiler seferlerini sürdürebilmeleri için asgari şartları yerine getirmek amacıyla bir dizi teftişten geçmek zorundadır.
Klas kuruluşu tarafından yapılan yıllık muayeneler, geminin ticarete elverişliliğinin hayati bir parçasıdır. Dolayısıyla bir geminin ticarete devam etmesi için, klas kuruluşu tarafından sürekli olarak uluslararası düzenlemeler ve onaylamayla, çeşitli periyodik muayenelerinin yapılması ve sertifikalandırılmasının sağlanması zorunluluktur. Klas denetleyici, geminin koşullarını, işleyişini, işletme ve bakım gereksinimlerinin uygunluğunu inceledikten sonra, çeşitli sertifikaları yıllık olarak onaylamalıdır.
Klas denetleyici, aynı incelemeleri yaptıktan sonra yıllık muayene sertifikalarını onaylar. Yıllık muayeneler, Emniyet Ekipmanları Sörveyi, Uluslararası Petrol Kirliliğini Önleme Sertifika Sörveyi, Uluslararası Hava Kirliliğinin Önlenmesi Sörveyi ve Emniyet Telsiz Sörveyi.
Tüm bu muayenelerden önce şirketler, yangın söndürücüler, sabit yangın söndürme tesisatları, köpüklü sabit yangın söndürme tesisatları için yıllık köpük bileşimi analizi, cankurtaran ve onları indirme donanımları gibi teçhizatların yıllık servis ve bakımını yaparak onaylayan, bağımsız hizmet veren kuruluşları belirler.
Ekipman sistemlerinin yıllık servis ve denetimi, resmi olarak tanınmış laboratuvar, servis şirketi, imalatçı veya üretici firmanın eğitilmiş personeli, kıyıdaki bakım sağlayıcı, klas onaylı hizmet onaylayıcısı ve bayrak devleti tarafından yetkilendirilmiş servis personeli gibi çeşitli kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilir.
Teftiş kriterleri, bayrak devleti adına tanınmış organizasyonlar olarak hareket eden sertifikalandırma kuruluşları tarafından belirlenmektedir, böylece gerekli sertifikalar uluslararası düzenlemelere uygun olarak yeniden ortaya çıkarılmakta veya düzenlenmektedir. Her bayrak devleti, şartlarını kolay ve elverişli hale getirmiştir ve buna göre sertifikalandırma kuruluşları da aynı uyumu sağlamak için denetleme programının bir kontrol listesini geliştirmektedir.
Geminin emniyetini ve denize elverişliliğini tehlikeye atabileceği tespit edilmiş kritik teçhizatlardaki büyük arıza veya bir klas şartının gemiye dayatılmasından sonra, ilave bir denetleme gerçekleştirilebilir. Teknede bozulma, geminin kurtarılması gereken yerlerinde, yürütücü gücü veya dümen dişlisinde arıza, büyük oranda çelik yenilenmesinden sonra, büyük bir kazaya yol açan güvenlik önlemlerinin sistematik arızası, yağlı su ayrıştırıcısının (veya yağ izleme ve kontrol sistemi) arızalanması veya herhangi bir koşul altında bir sertifikalama kuruluşu tarafından verilen uygun sertifikanın geçersiz hale gelmesi birkaç örnektir. Tamir veya iyileştirme tedbirlerinden sonra sertifikalama kuruluşu ayrıntılı bir teftiş/muayene yapar ve sertifikayı yeniden yayınlar veya yeniden onaylar.
Kuru havuz sörveyleri veya ara sörveyler, birkaç tane işlevsel, operasyonel ve gemideki teçhizatın bakım rutinlerini onaylayan daha kapsamlı yıllık sörveylerin daha kapsamlı formudur.
Bir emniyet yapı sörveyi, geminin yapısal gücü üzerine odaklanacaktır. Su geçirmez kaportaların durumu, sintine pompalama ve drenaj sistemleri, yangın koruma donanımları, sabit ve taşınabilir yangın önleme teçhizatı ile birlikte, güverte veya teknenin üzerinde aşırı korozyon olup olmadığı belirlenecektir. Güverte üzerinde steam devrelerinin durumu, demir zincirleri ve kablolar ve acil çıkış yolları da kontrol edilir.
Gemiye yükleme hattının önceden tahsis edilmesi için, bir yükleme hattı sörveyi yapılır, bu süre boyunca, geminin yapısal mukavemeti, teknede tespit edilen çatlaklar ve deformasyonlar kontrol edilir. Kapaklar gibi çeşitli açıklıklar, makine alanı açıklıkları veya güverte üzerindeki açıklıklar su geçirmezdir. Güverte hattı, yükleme hattı ve draft markaları da boyanır.
Bir yük gemisinin emniyet teçhizatı sörveyi, gemi emniyet sisteminin koşulları ve yönetimi ile ilgilidir. Role cetvelleri, can yeleği giyme talimatları, can kurtarma aracının denize indirme talimatları ve toplanma yerleri güncellenmeli ve gerekli yerlere, acil toplanma istasyonlarına, can kurtarma araçlarının, teçhizatının ve indirme donanımları mevkiine ok işaretleri asılmalıdır.
Yangın kontrol planlarının yerlerinde olup olmadığı kontrol edilmeli, yangın algılama sistemleri, ana ve acil yangın pompalarının durumu, işleyişi, yangın hortumları ve onların nozulları, hortum dolapları, uluslararası sahil bağlantıları, sabit yangın söndürme teçhizatının durumu ve operasyona hazırlık durumları kontrol edilir. Sabit yangın söndürücülerin durumları da bakım kayıtları ve muayene rutinleri, acil ışıkları ve alarmları, basınç testi için esas yangın sistemi, izolasyon valfleri ve kolay kullanım için köpük başlıkları ile birlikte kontrol edilir. İtfaiyeci kıyafetleri ve solunum cihazlarının hazırlık durumu ve kullanımı da denetlenir.
Bayrak devletleri tarafından kabul edilmiş kuruluşlar olarak, genellikle atanmış klaslama kuruluşları, SOLAS, MARPOL, Tonaj, MLC ve çeşitli uluslararası sözleşmelere göre gerekli sertifikaların verilmesi için bayrak devleti tarafından yetkilendirilmesine dayanarak, bu kontrolleri ve muayeneleri gerçekleştirir.
Genellikle bir klaslama kuruluşu, farklı gemi teçhizatı ve cihazları için kontrol, bakım ve teftiş kayıtlarını ayrıntılı gösteren bir sörvey kontrol listesine veya matrise sahiptir. Bakım ve denetleme rutinleri, imalatçılar tarafından veya IMO tarafından verilen sözleşmelerde veya sirkülerde belirtilen şartlara bağlı olarak, haftalık, aylık, altı aylık, yıllık veya beş yıllık sörveylerde belirtildiği şekildedir. Hidrostatik test ve acil kaçış solunum cihazının (EEBD) muayenesi, borda iskelesi ve biniş merdivenlerinin yıllık kontrolü, vb. bunun birkaç örneği olabilir.
Klaslama kuruluşunun uyguladığı kurallara göre kapsamlı muayene ve kontroller içinde en zor olanı, beş yıllık kuru veya kuru havuz sörveyleridir.
Tanker ve Gaz Endüstrisi, elleçledikleri yüklerin tehlikeli doğası nedeniyle, sık sık Terminal Emniyeti Teftişlerine tabii tutulur. Bir terminal güvenlik yöneticisi veya temsilcisi gemiyi ziyaret eder ve terminal şartlarına göre güvenli operasyonları saptar. Bu, itme ve dümen donanımıyla birlikte, geminin güvenlik ve seyir teçhizatının çalışır halde hazır bulunmasıyla sınırlıdır ve esas olarak yük transferi işlemleri gerçekleştirilirken, öncesi ve sonrasında geminin acil durumla başa çıkmaya hazır olduğu gerçeğine odaklanır. Denetleme sırasında bulunan bir yetersizlik, geminin reddedilmesine veya şartlar düzelinceye kadar bağlanmasına bile yol açabilir. Herhangi bir olumsuz durum bildirilirse terminal gemiyi daha ileri görüşme ve işlemler için kara listeye alabilir.
Gemilerin güvenli işletimi ve kirliliğin önlenmesi için Uluslararası Yönetim Kodu (ISM), bir iç denetim ve yönetimin incelenmesi prosedürünü oluşturmak için, böyle bir iç denetimi gerçekleştirmeye yetkilendirilmiş gemi işletmecileri, işletmeciler, boş tekne kiralayanlar veya kendi hesabına gemi işletenler veya üçüncü şahıslar tarafından uygulanmış iç denetime göre Güvenli Yönetim Sisteminin işlevsel gereklerini şart koşar.
Bu yüzden şirket, iç güvenlik denetimlerini, emniyet ve kirliliği önleme faaliyetlerinin, emniyet yönetim sistemine uyup uymadığını doğrulamak için gerçekleştirir. Denetim, şirkete özel izinler, kontrol listeleri ve direktifler yardımıyla takip edilen işlemler gibi sörveyler, sertifikalama yöntemleri ve talimatlar, gemi ve donanımın durumunun korunmasını onaylar. Birkaç önemli ve kritik gemi teçhizatının yanı sıra, güvenli seyri sağlayan prosedürleri oluşturan kontrolleri de içerir.
Gemide takip edilen ve belgelendirilen, talimler, emniyet alıştırmaları ve emniyet programları, iç denetim sırasında gözden geçirilir ve kontrol edilir. Uygunsuzlukları, kazaları ve tehlikeli olayları kaydetmek ve raporlamak için gemide izlenen prosedürler ve dokümantasyon da, yayınlanmış şirket talimatlarına karşı doğrulanırlar.
Not: Denetim sırasında sıklıkla bulunan endişe verici en önemli nokta, şirket prosedürleriyle veya kullanılan eskilerle veya gemideki belge ve formlarla uyumsuzluktur.
Denetimler, hangi gemi yönetim ekibinin değişiklikleri gönderebileceği veya şirket tarafından oluşturulan prosedürleri gözden geçirebileceği bir değerlendirme hükmüne sahiptir.
Dış Güvenlik Denetimi veya daha çok bilinen adıyla bayrak devleti tarafından yapılan Yıllık ISM Denetimi, iç denetime benzer şekilde gerçekleştirilir. Emniyet ve kirliliğin önlenmesi için özel şartları yerine getirebilme yeteneğinin esaslarında, yıllık tetkik, ara tetkik veya ilave tetkiklere tabi tutulan Emniyet Yönetimi Sertifikası verilir. Bir denetim sırasında, belirlenmiş mürettebat üyeleri ve zabitler ayrıca gemi donanımı ile ilgili bilgilerin yanında, ISM Kodu ile ilgili şirket yönergeleri ve politikaları hakkında da sorgulanmaktadır.
OCIMF SIRE teftişleri veya daha yaygın olarak tanınan güvenlik araştırması teftişleri, tanker endüstrisinde iyi bilinmektedir (SIRE Gemi Denetim Raporu Programıdır). Esas amacı gemi muayene bilgilerinin kullanılabilirliğini arttırmaktır. SIRE üyelerinin öncelikli hedefi gemi güvenliğinin sağlanmasıdır. Ortalama olarak ayda 600’den fazla SIRE denetimi yapılmaktadır. Petrol şirketleri Uluslararası Deniz Forumu (OCIMF), gemi operasyonlarının çeşitli alanları, yönetim sistemi ve belirlenmiş diğer şartlara bağlı olarak, sonuçlarının SIRE web sitesinde yayınlandığı, Gemi Teftiş Sörveyi ve Kimyasal tankerler için CDI kontrol listelerini belirlemiştir.
Liman devleti kontrolü, limanlarındaki yabancı bayraklı gemilerin ziyaret edilerek, zorunlu kurallara ve yönetmeliklere uygunluğunun doğrulanması için idare tarafından yapılır. Bir liman devleti, uluslararası sözleşmelerin (Örn. SOLAS, MARPOL) işlevsel gerekleriyle ilgili ciddi eksikler varsa, bir gemiyi seyrinden alıkoyabilir.
Çoğu zaman liman devleti CIC’lar veya yoğunlaştırılmış teftiş programını yayınlayan MOU’ya girerler ve MOU alanları dâhilinde limanlardaki belirli sayıdaki gemi ziyaretini hedef alırlar ve onları spesifik bir gemi operasyonu, prosedürü veya ekipmanı açısından denetlerler. Örneğin; Paris’in halen devam eden CIC’si ve Gemide Kapalı Alanlara Girme Prosedürleri için Hint Okyanusu MOU konusudur.
Bir güverte zabiti her zaman aklında tutmalıdır ki denetlemelerin ve sörveylerin çoğu SOLAS, MARPOL gibi hatta daha ileri ISM, ISPS, FFA, LSA gibi kodlardaki tavsiyelerle birlikte çeşitli sözleşmelerde öngörülen düzenleme ve prosedür detaylarını içerir. Bu nedenle sorumlu olduğu teçhizatın hazır olmasının sağlanması ve prosedürlerin güncel bilgisine sahip olmak, herhangi sörvey veya denetlemeden önce ilk kontrol noktasıdır.
Kaynak: Marine Insignt
Tercüme: Saadet Sülen
Düzenleme: Rüya Hazar
Ekleyen: Hüseyin Altay Yontan