Uluslararası Denizcilik Organizasyonları

Lojistik sektörü hem negatif dışsallıklarından (CO2 emisyonu, görüntü kirliliği gibi) hem de direk olarak artı-değer yaratmamasından dolayı sektörel olarak en çok düzenleme yapılan alanlardan biri olmuştur. Bu düzenlemeler genelde uluslararası organizasyonlar tarafından yerel hükümetlere empoze edilmeye çalışılmaktadır. Bu kurumlardan bazıları hakkında, aşağıda özet bilgiler bulabilirsiniz.

1) The International Chamber of Shipping (Uluslararası Denizcilik Odası) (ICS)

1921 yılında kurulan ICS ülkelerin ulusal armatör dernekleri tarafından oluşmaktadır ve dünya deniz ticaret filosunun %80’ninden fazlasını temsil etmektedir. Kurum temel amacını bu doğrultuda gemi sahiplerinin ve operatörlerinin çıkarlarını korumak olarak belirlemiştir. Bu bağlamda denizcilik piyasasının başat aktörleriyle (IMO, UNCTAD gibi) beraber projeler yürütmektedir.

2) The International Association of Independent Tanker Owners (Uluslararası Bağımsız Tanker Sahipleri Birliği) (INTERTANKO)

INTERTANKO 1970’te kurulan ve sadece bağımsız tanker sahiplerini, operatörlerini kapsayan bir kurumdur. Yaklaşık olarak 212 tanker sahibi ve operatörden oluşan birlik 270 milyon tonluk tanker kapasitesini kontrol etmektedir. Kurum üç ana gayesini “güvenli taşımacılık, temiz deniz ve serbest rekabet” olarak belirlemiştir.

3) The International Association of Dry Cargo Shipowners (Uluslararası Kuru Yük Gemisi Sahipleri Birliği) (INTERCARGO)

İlk toplantısı 1980’de gerçekleşen birliğin günümüzde 100’den fazla üyesi bulunmaktadır. Bununla birlikte kurum yaklaşık olarak 30 milyon tonluk kuru yük gemisi kapasitesini kontrol etmektedir. Temel amaç üyelerin ve sektörün çıkarlarını korumak olup bu doğrultuda üyelerine bilişim ve danışmanlık da dâhil olmak üzere birçok hizmet vermektedir.

4) Baltic and International Maritime Council (Baltık ve Uluslararası Denizcilik Komisyonu) (BIMCO)

Bir grup gemi sahibi tarafından Baltık Denizi ve Beyaz Deniz (gerçek “White Sea”) çevresindeki ticareti geliştirmek amacıyla 1905 yılında Kopenhag’da kurulmuştur. Gemi kiralama matbu formlarıyla meşhur olan kurum dünya denizcilik filosunun yüzde 60’ından fazlasını temsil etmektedir. Bunun yanı sıra gemi brokerleri, deniz hukukçuları ve P&I kuruluşları da kurumun üyeleri arasındadır.

5) International Chamber of Commerce (Uluslararası Ticaret Odası) (ICC)

Deniz ticaretinin genel ekonominin türevi (kruvaziyer turizmi hariç) olmasından dolayı Uluslararası Ticaret Odası’nın deniz ticaretine dolaylı yoldan etkisinin olduğunu söyleyebiliriz. 1919 yılında kurulan ICC “Incoterms” gibi uluslararası ticareti doğrudan etkileyen standartları oluşturmaktadır. Ayrıca denizcilikle doğrudan alakalı kendi bünyesinde “International Maritime Bureau” (Uluslararası Denizcilik Bürosu) gibi kuruluşları barındırmaktadır.

6) International Maritime Bureau (Uluslararası Denizcilik Bürosu) (IMB)

Uluslararası Ticaret Odası bünyesinde 1981 yılında kurulan IMB’nin temel hedefleri deniz ticaretinde usulsüzlük, sahtekârlık ve korsanlara karşı mücadele etmektir. Bu doğrultuda 1992 yılında “The Piracy Reporting Centre” Kuala Lumpur’da kurulmuştur. Ayrıca üyelerine danışmanlık, deniz ticaretinde güvenlik temalı kurslar gibi hizmetler vermektedir.

7) International Labour Organization (Uluslararası Emek Organizasyonu) (ILO)

I. Dünya Savaşı’nı sonlandıran Versailles Antlaşması neticesinde kurulan ILO barışın sosyal adalet ile geleceğine inanan ender kurumlardan biridir. Şu anda Birleşmiş Milletler alanında faaliyet gösteren ILO bugüne kadar toplam 32 kez Deniz Çalışma Kongresi düzenlemiştir. 2006 yılında düzenlenen kongrede denizde çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve kongre kararlarının devletler düzeyinde yasallaştırılması hedeflenmiştir. 5 ana başlıktan oluşan kararlar asgari çalışma yaşı, sosyal sigorta ve armatörün sorumlulukları gibi konuları içermektedir.

8) International Maritime Organization (Uluslararası Denizcilik Örgütü) (IMO)

1948 yılında Birleşmiş Milletlerin bir kolu olarak kurulan “Inter-Governmental Maritime Consultative Organization” (IMCO), 1982 yılında şimdiki adı olan Uluslararası Denizcilik Örgütü adını almıştır. Türkiye’nin de kurucu üye olarak rol aldığı örgütün çalışmaları 5 ana komiteden oluşmaktadır;

• Deniz Güvenlik Komitesi
• Denizcilik Çevre ve Doğayı Koruma Komitesi
• Teknik İşbirliği Komitesi
• Hukuk Komitesi
• Yardımcı Komite

Temel hedefi denizlerde güvenlik ve doğayı koruma olsa da birçok alanda uluslararası anlaşmalara imza atmıştır. Bunlardan en önemlileri SOLAS ve MARPOL’dür. İlki denizlerde güvenliği hedeflerken diğeri denizlerde kirlilik oranının azaltılmasını hedeflemektedir. Dünya Denizcilik Örgütü’nün tek başına uygulamaları sektördeki paydaşlara dikte etme gücü yoktur. Bu sebeple anlaşmaların uygulanabilmesi için bayrak ülkeleri tarafından yasallaştırılması gerekmektedir.

9) Institute of Chartered Shipbrokers (Gemi Brokerları Derneği) (ICS)

Birçok yerel broker derneklerinin bir araya gelmesiyle 1911 yılında kurulmuştur. Uluslararası gemi brokerliği ve kiralama alanında en yetkin isme sahip olan kurum kendi bünyesinde bu alanda ders bazında kurslar vermektedir. Verilen kursların sonunda yapılan sınavlarda 7 dersten başarı sağlayan kişilere, üyelerinin de tavsiyesini alarak üyelik sağlamaktadır. Kişinin eğitimine ve iş tecrübesine göre birçok dersten muafiyet sağlayan ICS bunun yanı sıra insanlara sadece sınavlara girerek üye olma şansını da vermektedir. 1984 yılından önce üyeliğin sadece Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğu’na açık olduğu dernekte, 1984′te yapılan düzenlemeyle üyelik sistemi tüm dünyaya açılmıştır.

10) Federation of National Associations of Shipbrokers and Agents (Brokerler ve Acenteler Ulusal Birlikleri Federasyonu) (FONASBA)

Avrupa gemi brokerleri ve acente birlikleri tarafından 1969 yılında kurulmuştur. Birlik genel olarak gemi sahipleri, brokerler ve acenteler arasında işbirliğinin geliştirilmesini hedef almıştır. Birçok alt komitesinden biri olan Kiralama ve Belgeleme Komitesi, geliştirdiği kiralama sözleşmeleriyle ön plana çıkmaktadır. Kurum bugün itibariyle 38 ülkenin ulusal birliklerini temsil etmekte ve diğer 11 ülke de kendi üyeleri tarafından temsil edilmektedir.

11) International Federation of Forwarding Agents’ Associations (Uluslararası Sevkiyat Acenteleri Birlikleri Federasyonu) (FIATA)

Organizasyon 1926 yılında Viyana’da kurulmuştur. FIATA kısaltması “Federation Internationale de Associations de Transitaires et Assimiles” olarak Fransızca’dan gelmektedir. Sadece denizcilik alanında değil diğer birçok ulaştırma modelleri içinde de aktif rol oynamaktadır. Multimodal taşımacılık sözleşmeleri gibi birçok alanda matbu formlar FIATA aracılığıyla çıkmaktadır. Kurum ulusal birliklerle beraber yaklaşık olarak 40.000 sevkiyat ve lojistik firmasını temsil etmektedir.

12) International Association of Classification Societies (Uluslararası Klâs Kuruluşları Birliği) (IACS)

Günümüzde 12 klâs kuruluşunun üye olduğu birlik 1968 yılında Hamburg’da kurulmuştur. Kurum yaklaşık olarak dünya kargo taşımacılığının ton bazında %90’nını temsil etmektedir. Sürekli olarak üyelerini denetime tabi tutan kurumun temel amacı denizlerde güvenli taşımacılığı ve yolculuğu sağlamaktır. Birliğe üye olma yolunda Türk Loydu da emin adımlarla ilerlemektedir.

13) International Transport Workers’ Federation (Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu) (ITF)

Yaklaşık olarak 4,5 milyon taşımacılık işçisini temsil eden ve 700’den fazla sendikanın üye olduğu ITF 1896 yılında kurulmuştur. Özellikle 1900’lü yılların ilk yarısında kolay bayrak ülkelerine artan ilgi ITF’nin denizcilik konusuna olan ilgisini yoğunlaştırdı. 1950 yılında Stuttgart kongresinde her ne kadar bu konu üzerine yoğunlaşılmış olunsa da uygulama da başarısız olmuştur. Daha sonra 1971 yılında yapılan Viyana kongresi daha başarılı geçmiş, liman işçilerinin ve gemi adamlarının çalışma standartlarının yükseltilmesinde önemli rol oynamıştır. Dünya çapındaki çoğu sendikanın ITF üyeliğinin  olması ve bu sendikaların ortak hareket etme eğilimleri birçok alanda kurumun gücünü arttırmıştır.

Editör: Orkut Akar

Ekleyen: Ecenaz Kincal