Menü

Ticari Gemilerdeki Hiyerarşik Sistem Nasıldır?

Türk mürettebat ile donatılmış ticari gemilerdeki hiyerarşik yapı Abi-Kardeş ilişkisine dayanarak üst görevdeki kişinin altındaki kişiye tecrübelerini aktarması esasına dayanır.

Yaşı her ne olursa olsun üst yeterliliğe sahip kişiye (Kaptan ve Çarkçıbaşı haricinde) mutlaka abi olarak hitap edilmesi gerekir.

Üst yeterlilikte bulunan zabit ise alt yeterliliğe sahip kişiye mesleğini daha iyi öğrenmesi, tecrübe edinmesi için genellikle yardımcı olur, sorulan sorulara ciddiyetle cevap verir. Astının sormuş olduğu soruya nadiren de olsa Bankaya birlikte mi gideceğiz gibi cevap veren üst yeterliliğe sahip zabitler ile de  karşılaşılabilir ancak bu kişiler Türk denizciliğinde oldukça nadirdir.

Geminin hiyerarşik olarak en tepesinde bulunan kişi gemi kaptanıdır. Çarkçıbaşının gemi kaptanına ya da birinci zabitine denk olduğu görüşleri mevcuttur ancak küresel anlamda kabul görmüş en yaygın biçim, kaptanın altında, birinci zabitin ise üzerinde olması şeklindedir.

YAZAR: Aybars Oruç

e-MarineEducation.com kurucusu olan Aybars Oruç, Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde denizde siber güvenlik alanında doktora çalışmalarına devam etmektedir. İngiltere Gemi Mühendisleri Birliği (IMarEST), İngiltere Mühendislik ve Teknoloji Birliği (IET) ve İngiltere Mühendislik Konseyi (Engineering Council) üyesidir. IMO tarafından Ocak 2018'te yayınlanan "Current Awareness Bulletin" isimli yayının "Maritime Security" kategorisinde "I, Pirate: A Cyber Story In The Maritime Industry" isimli yazısına yer verilmiştir. Yurtdışında çok sayıda uluslararası sunumlar yapmıştır. Kimyasal tanker işletmeciliği yapan bir firmada HSEQ Koordinatörü ve sonrasında Enspektörü olarak çalışmıştır. Kurtarma ve konteyner gemileri ile LPG ve aframax tankerlerde çalışmıştır. MarCy (Maritime Cyber Resilience) isimli projede halen çalışmaktadır. eGMDSS ve MarTEL isimli Avrupa Birliği projelerinde "Pilot Kullanıcı" olarak rol aldı. "Gemilerde Yapılan Su Analizleri ve Islah Yöntemleri" isimli bir e-kitap yayınladı. Denizkızı Kongresi, Tall Ships' Races gibi pek çok etkinliğe önemli katkılar sağladı. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'nın bir projesinde çalışmaları referans olarak kabul edildi. Orta ve yüksek öğretim kurumlarında paneller verdi. Kurucu, yönetici ya da onursal üye unvanları ile denizcilikle alakalı farklı sivil toplum örgütleri içerisinde bulundu.

9 Adet Yorum

  1. Sevgili arkadaşlar, 30 yıllık uzak yol kaptanı olarak, yazacaklarıma kimse alınmasın. Yazı da geçen en son cümle Çarkçıbaşının 1.zabitin üzerinde olması biçimi tamamen yanlıştır. 1.zabit Kaptanın vekilidir. Disiplin amiridir, geminin anasıdır derler. Çarkçıbaşılar disiplin olarakta 1.zabite bağlıdır. Hangi çarkçıbaşı, salonda tulum giyilmez diyen 1.zabite yok ben illa giyerim diyebilir? Bu sistemi böyle yapanlar sanırım birazda biziz…. Selametle….

    • Merhaba,
      Sizinle aynı fikirde değilim. Verdiğiniz örnek çarkçıbaşının, üçüncü kaptana nasıl mevki atması gerektiğini söylemesine benziyor. Rütbe sıralaması farklıdır, görev tanımları farklıdır.
      Saygılarımla

    • biliyoruzki geminin teslim edildigi kisi suvaridir ama geminin tum makina aksamlarinin tatli suyundan deniz suyundan yagi motorini fueloili devreleri den tutunda giderlerine kadar bakimindan kaynagina onarimindan calistirilmasindan bile sorumlu tuttugunuz kisiyi hala yelkenli gemilerin zamanindan kalma hierarsiye gore siniflandiriyorsunuz azicik insaf diyorum carkcibasilarda sizin okudugunuz okulu okuyor sizin kadar okuyor diplomasini ayni seviyedeki okuldan aliyorsunz ayni yukselme sinavlarina giriyor ama siz hala tum guverte zabitlerinin bitiminden sonra makinacilari yaziyorsunuz aslinda kendinizi guvertede gibi yukarida goruyorsunuz unutmayinki o pervane donmedigi zaman sizin kaptanliginiz sadece kopru ustunde martilari seyretmeye yeter makina ile guverte grift olmus bir takim arkadasligidir

  2. Merhabalar, yazdığınız 2.cümleye karşın bir anımı anlatmak istiyorum;
    Güverte stajyeri olarak çıktığım bir gemide, 2.kaptana bırakın ‘abi’ demeyi ‘chief’ bile diyemiyordum. Nedeni bir gün; 2.kaptana ‘chief’ diye hitap ettim(etmez olaydım), süveriden oldukça sert bir fırça yedim; ”- O senin askerlik arkadaşın mı laaaaan ? ” 🙂 Bu laftan sonra korkumdan sesim titreyerek 2.kaptana ”efendi kaptan” demeye başladım 🙂

    • Merhaba Murat,
      Bu aslında süvarinin bana göre yetersiz olduğunu gösterir. İlki stajyere bağırılmaz. (Aslında hiç kimseye bağırılmaz; biz konuşmayı bilmiyor muyuz?) İkincisi “lan” gibi kaba ifadeler kullanılmaz. Ben Genel Denizcilik’te çalışıyorum. Hep gemilerde gördüğüm, kaptan ve çarkçıbaşı haricinde tüm zabitlere stajyerlerin “abi” olarak hitap ettiğidir. Bana “çarkçım” diye hitap eden stajyerlerimi de hep bu konuda uyararak “abi” demesini tercih ettiğimi söylemişimdir.
      Selamlar

  3. Eski bir denizci ve kaptan olarak 1. zabitin gemi hiyerarşisinde Başmühendisten daha üstün olduğu fikrini kesinlikle kabul etmiyorum. Çarkçıbaşı Kaptandan sonra en önemli ve yetkili kişidir. Hatta teknik konularda kaptan istemese bile Başmühendisin kararlarını uygulamak zorunda kalır. Aksi takdirde hukuki yönden sorumlu olur.

  4. Burda yazılan yazılara bakıyorumda daha kaptan kim çarkçı başı kim
    anlamaya çalışıyoruz şu deniz hayatımda çok şeyler gördüğümü söyleyebilirim Süvari patronu temsil eder ikinci kaptan sağ koludur
    çarkcı başıda ikici kaptanın denktir makinadan sorumludur çünkü chif,engineri ikici kaptanda chif off biri makinadan,digeride güvertedensorumlu degilmidirki sonuçta kaptanın dedigi olur canlı şahidim gerisi laf ve egollardır

  5. kımyasal reıs

    peki hangi iş kanununda var zabitlere kumanyalık mutfak açık
    yunan atasözü der ki yunanıstana cumhurbaşkanı olacana turk gemilerine zabit ol bunlarda 3 kürüşa çalışan personelin durumu nolacak herkes mevki mertebe armatöre yalakalın peşinde

Bir yanıt yazın