Geçtiğimiz günlerde bir savaş uçağımızın suriye tarafında düşürülmesiyle gündeme gelen su altı arama ve kurtarma gemileri dünyanın birçok bölgesinde faaliyet göstermektedir. Tüm dünyada çok gelişmiş arama ve kurtarma gemileri bulunmaktadır. Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen bu konuda dünyanın gerisinde kalmıştır. Örneğin gemilerimizde kullanılan teknoloji düzeyi ve su altı arama kurtama gemilerinin sayısı yetersizdir. Bunu en son, yaşanan savaş uçağımızın Suriye tarafından düşürülmesiyle daha iyi anladık. Uçağımızın enkazı haftalar geçmesine rağmen çıkartılamadı. Ülkemizde hem sivil hem askeri açıdan bu konunun üstüne gidilmesi gerekiyor.
Genel Olarak Batıkların ve Enkazların Çıkarılması:
Denizden batık ve enkazların çıkartılması epey zahmetli bir iştir. İlk olarak enkazın yerinin tespit edilmesi gerekir. Enkazın tespitinde gelişmiş SONAR’lar kullanılır. SONAR cihazı ses dalgalarının bir cisme çarpıp geri dönmesiyle enkazın derinliğinin ve formunun belirlenmesini sağlar. Ayrıca yankılı iskandil denizcilerin ve haritacıların okyanus dibi haritasını çıkartabilmesine olanak sağlar. Bu yöntemle de enkaz saptanabilir fakat su atının engebeli olduğu yerlerde enkazı tespit etmesi zordur. Enkazın yeri tam olarak tespit edildikten sonra enkazın olduğu yere dalgıçlar gönderilir. Fakat geçtiğimiz günlerdeki uçak kazasında olduğu gibi enkaz dalgıçların inebileceği noktalardan derin ise arama kurtarma çalışmaları tamamen geminin imkanlarına göre sürdürülmeye çalışılır.
Ülkemizdeki en gelişmiş su altı görüntüleme aygıtlarına sahip olan gemi Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı hidrografi gemisi TCG ÇEŞME (A-599)’dir. Gemi geçtiğimiz günlerde düşürülen savaş uçağımızın arama kurtarma çalışmalarında da görev almıştır. Geminin ana karakteristik özellikleri şunlardır:
Boyutlar (Boy-En-Draft): (87 x 14,6 x 4,6) mt
Deplasman Tonaj: 2550 t
Ana Tahrik: 2 x Alco Dizel / 1800 HP / 1 Pervane
Sürat: 15 kts
Personel: 11 Subay / 27 Astsubay / 5 Uzman Erbaş / 40 Erbaş-Er
1912 yılında batan Titanic gemisi de uzun yıllar boyunca bulunamayan enkazlardan biriydi. Amerikan Deniz Araştırma Vakfı‘na bağlı olan E/V Nautilus gemisi Titanic batığının yerini ilk keşkeden gemi oldu. Dünyanın en gelişmiş su altı keşif ekipmanlarına sahip olan gemi uzun yıllardır Türkiye’de bulunuyor. Bodrum’a bağlı bulunan gemi geçtiğimiz günlerde savaş uçağımızın enkazının aranmasında da görev yapmıştır. E/V Nautilus gemisi 6000 metre derinliğe kadar yüzeyin bilgilerini verebilmektedir. Gemi ile ilgili teknik bilgiler şunlardır:
Yapım: 1967
Uzunluk: 64 metre (211 ft)
Genişlik: 10 metre (34,5 ft)
Tonaj: 1,249 gross, 374 net
Hız: 10 knots
Nautilus’un sahip olduğu donanım, Titanic başta olmak üzere Bismark, Lusitania gibi birçok tarihi geminin bulunmasında da kullanıldı. En son teknoloji ürünü, uzaktan kumandayla yönetilen ve deniz altında binlerce metre derinlikte araştırma yapma imkanı veren Hercules, Argus, Diana ve Echo araçlarıyla donanımlı olan geminin, sahip olduğu özel aydınlatma ve altı (6) standart kamerayla deniz altında belli bir bölge taranabiliyor. İki adet yüksek çözünürlüklü sonar cihazına sahip olan gemi, bu sonarlar sayesinde su altında iyi veri elde edebiliyor. Ayrıca gemi indiği derinliklerden numune toplayabiliyor.