e-MarineEducation.com Denizcilik Eğitimine Yeni Bir Bakış Açısı
Gemi atık sularının ıslah edilmesi işlemlerinde günümüz gemilerinde yaygın olarak kullanılan biyolojik ıslah sistemlerinin temizlik ve bakımlarındaki uygulama hatalarının kirliliğe sebebiyet vermesinin yanında, geminin ilgili cleanship sertifikasına etki edecek sonuçlar doğurabileceği de unutulmamalıdır.
Regülasyon gereği gemilerden istenen atık su analiz raporlarındaki değerlerin istenen limitlerde olmayışı ilgili sertifikanın geçici olarak iptalini veya cezai işlemleri gündeme getirebilmektedir. Nitekim Türk armatörlerine ait gemilerin özellikle klas denetimlerinde surveyler tarafından önemle üzerinde durulan BioChemical Oxygen Demand ve Fec.Coliform gibi analiz değerlerinin limitlerin üzerinde bulunması sorunuyla sıklıkla karşılaşıldığı bilinmektedir. Bahse konu analiz değerlerinin, BOD için max.50 mg/L olması gerekirken 1000 mg/L ve üzerinde, Fec. Coliform için max 250 ems/100 ml olması gerekirken 20.000 ems/100 ml ve üzerinde bulunması sıklıkla tecrübe edilmektedir. Bu konuda yaşanan en önemli eksiklik şirket – gemi – analiz laboratuarı arasındaki irtibatsızlıktan ve bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. İlgili testler ve zaman aralıkları hakkında gerekli bilgilere cleanship manuelllerinden ulaşılabilir.
Gemi atık su analizlerinin yaygınlaşmaya başladığı şu günlerde ilgili testlere vakıf olan onaylı laboratuarların çoğalacağı düşünülürse konuyla ilgili sorunların azalacağı ümit edilmektedir.
Yukarda bahse konu olan problemleri yaşamamak amacıyla ilgili bakım ve temizlik işlemleri konusunda gemice gösterilmesi gereken hassasiyet noktaları ile alakalı olarak, çeşitli açıklamalar ve tavsiyerlerde bulunulmasının faydalı olacağı düşünülmüştür.
Gemilerimizde sıklıkla kullanılan Aquamar marka Sewage Treatment Unit ıslah prensibini (genel hatlarıyla tüm markaların prensipleri birbirlerine yakındır) kısaca açıklamak gerekirse;
Sistemin biyolojik dengesini sağlamak amacıyla tank içlerine blower vasıtası ile oksijen sağlayan air injector ve aerator’ler yerleştirilmiştir. Tuvaletlerden vakum yöntemiyle gelen black water öncelikle Aeration 1 tankta toplanır. Burada, atık su içindeki inorganik solidler arındırılır ve özel bir overflow yöntemi ile Aeration 2 tanka geçirilir. Kalan inorganik solidlerden ve mikro-organizmalardan arındırılan atık su yine özel bir overflow yöntemi ile Settling tanka gönderilir. Buraya yerleştirilmiş air injector ile son tortularından arındırılarak özel bir geçiş ile Sterilising tanka gelir. Bu arada Settling tanktan ejekte edilen tortular tekrar Aeration 1 tankına transfer edilmiş olur. Sterilising tanka gelen atık suya bir dozaj pompası ile coliform bakteri oranını düzenleyici kimyasal enjekte edilerek sistem çıkışındaki suyun formasyonda belirtilen değerlerde denize veya toplama tankına basılması sağlanır.
Biyolojik dengenin sağlanmasında en önemli etken oksijen akışıdır. Her hangi bir nedenle oksijen akışı kesilirse biyolojik denge bozulacak ve zararlı bakteri oluşumuna sebep olacaktır. Dolayısı ile bunun önüne geçmek amacıyla talimat kitabında da belirtildiği gibi yılda 1 kez tank menholleri açılarak aerator’lerin işlev görüp görmedikleri kontrol edilmelidir. Blower çalıştığı halde herhangi bir hava kabarcığı görülmüyor ise aerator’ler ve devreleri temizlenmelidir. Ayrıca yine Settling tank içindeki air ejekte sisteminin düzgün çalışıp çalışmadığının kontrolü buraya yerleştirilen şeffaf geri dönüş devresi üzerinden her gün yapılmalıdır. Buradaki sistemin işlememesi, birikecek tortuların zamanla sterilising tanka geçmesi anlamına gelecektir.
Ayrıca yine talimat kitabına istinaden 2 ayda 1 defa olmak üzere regülasyona uygun olarak, seyir esnasında Aeration 1 ve Aeration 2 tanklarının denize basılarak tatlı su ile flush edilmeleri sistem temizliği açısından faydalı olacaktır. Burada biyolojik dengenin bozulmaması için dikkat edilmesi gereken önemli konu, her iki tankın birlikte boşaltılmamasıdır. Boşaltma sırasının 1 ay arayla ayarlanması faydalı olacaktır.
Yine, Sterilising tanka enjekte edilen kimyasalda azalma olup olmadığı , dozaj pompasının işlev görüp görmediği, nozulunun tıkalı olup olmadığı günlük olarak kontrol edilmelidir. Gerekirse dozaj pompası strok oranı yükseltilmelidir. Normal şartlarda discharge pompasının high level ikazı ile devreye girip, low level ikazı ile devreden çıkmasının hemen ardından dozaj pompasının tank içine kimyasal enjekte etmesi gerekir.
Yukarıda kısaca belirtilen bu konulara dikkat edilirse analiz sonuçlarına olumsuz etki edecek herhangi bir problemin önüne geçilmiş olunacaktır.
Uz. Baş Mühendis Emrah Demir
