Kılavuz Kaptan’la Seyir ve Manevra

Öncelikle “Kılavuz Kaptan (Maritime Pilot)” kimdir sorusu hakkında kısa bilgi vermek istiyorum; “Yönetmeliklerde belirtilen kılavuz kaptan yeterlik belgelerinden birisine sahip olarak; gemi kaptanına, yetkili kılavuz kaptan belgesi ile yetkilendirildiği alan dâhilinde uluslararası denizcilik teamüllerine göre geminin seyir ve manevrasına yönelik konularda danışmanlık yapan ve gemi kaptanının sorumluluğu esas olmak üzere hizmetleri seyir ve manevra ile sınırlı olarak gemiye kılavuzluk eden kişi/kişilere Kılavuz Kaptan (İngilizce olarak; Maritime Pilot)” denilmektedir.

Kılavuz Kaptanın Farklı Yasa veya Kanunlara Göre Tanımları

İngiliz Yasalarına göre: “1987 İngiliz Kılavuzluk Kanunu’nda (British Pilotage Act 1987) gemi personeli dışında ancak gemiye rehberlik eden kişi olarak tanımlanmaktadır.” Bu tanımdan anlaşılacağı üzere kılavuz kaptan tecrübesi ve bilgi birikimiyle gemiye güvenli seyir için destek olan kişidir.
Amerikan Deniz Hukukuna göre: “Tehlikeli bir bölgeden geçmekte olan, sığ sularda, dar kanallarda seyir yapan ya da liman giriş/çıkış manevrası yapmakta olan bir gemiyi bölgesel tehlikelerden koruma amaçlı rehberlik yapan kişi olarak tanımlanmaktadır. (Schoenbaum 1987/710)”
Türk Kanuna göre: “Yönetmelikte belirtilen kılavuz kaptan yeterlilik belgesine sahip ve kılavuz kaptan almanın zorunlu veya isteğe bağlı olduğu yerlerde gemi kaptanına, geminin seyrinde ve manevrasında, yetkili kılavuz kaptan belgesine dayanarak yardım edip danışmanlık yapan kişiyi ifade eder” şeklinde yapılmaktadır. (R.G 1997/23217)

Kılavuz Kaptanın Önemi

• Akıntı, rüzgar ve gel-git etkilerini çok doğru olarak görebilme yetileri,
• Karaya yakın yerlerde ve dar kanallardaki seyir tecrübeleri,
• Yerel trafik hakkındaki bilgileri,
• Vessel Traffic System (VTS) istasyonlarıyla etkin olarak iletişim kurabilmeleri,
• Palamar ve sahil hizmetleriyle kendi dillerinde anlaşabilmeleri,
• Gemi manevrası konusundaki beceri ve deneyimleri,
• Palamar hizmetleri ve römorkörleri idare etme becerileri,
• Gemi kaptanına destek olmak suretiyle yorgunluk etkilerini hafifletmeleri,
• Geminin seyrine katkısı olan bir faktör olarak köprüüstünde bulunuyor olmaları.

Kılavuz Kaptan’ın gemide bulunduğu seyir veya manevra süresi içerisinde seyir zabitlerinin ve gemi kaptanın görev ve sorumluk sahaları aşağıdaki gibidir.

a) Vardiya Zabitinin Görevi

1. Geminin daha önce kararlaştırılan iz üzerinde gidip gitmediğinin kontrolü.
2. Seyir planına uyulup uyulmadığının kontrolü.
3. Akıntıların ve rüzgârın dikkate alınıp alınmadığının kontrolü.
4. Geminin mevkiinin devamlı takibi.
5. Kılavuz Kaptan ile serdümen ilişkisinin düzenlemesi, kumandaların kılavuz tarafından değil de kendisi tarafından serdümene talimatlamasının sağlanması. (Serdümenin dil bilgisi yetersiz olduğu durumlarda)
6. Yapılacak manevraların önceden belirlenerek yeterli bir zaman önce ilgililere bildirilmesi (Örneğin; kılavuz değişimi, yanaşma manevrası) gibi.
7. Kuşkuya düşülen durumlarda kılavuzdan bilgi talep edilmesi, doyurucu cevap alınamaması halinde kaptana haber verilmesi.
8. Kılavuzun davranışlarından kuşku duyduğunda kaptana haber verilmesi.
9. Gece kılavuzun uyuyabileceği düşünülerek kendisine bir kamara tahsisi, kılavuzun ara ara yoklanması.

b) Birinci Zabitin Görevleri

1. Köprüüstünü personel yönünden desteklemek.
2. Kılavuz ile ilgili kamara hizmetlerinin aksamadan yürütülmesini sağlamak.
3. Kılavuz değişimlerinde ve manevralarda ilgili personeli zamanında hazır etmek.

c) Kaptanın Görevleri

1. Kılavuzla iyi iş birliği tesis ederek gerekli bilgi alışverişinde bulunmak.
2. Kılavuz Kaptan tavsiyesiyle izlenecek yol ve yöntemleri belirlemek.
3. Kılavuz Kaptan tavsiyesiyle yapılacak manevraları saptamak ve personele aktarmak.
4. Yanaşılacak rıhtım ve taraf hususunda mutabakata varmak.
5. Kılavuz Kaptan tavsiyesiyle kullanılacak römorkör sayısında mutabakata varmak.
6. Kılavuz Kaptan tavsiyesiyle gemi sürati ile manevra süratlerini belirlemek.
7. Seyir ve manevra süresince köprüüstünde bulunmak.

Seyir zabitleri ve gemi kaptanın görev ve sorumluluklarına ek olarak, köprüüstünde hazır bulunarak görev yapan serdümenin ise verilen komutlara ve dümene hâkimiyeti geminin selameti açısından önem arz eder.