Kadın Çarkçı Olmaz Diyenlere

Aile dostu olan bir denizci yüzbaşının teşvikiyle seçti bu bölümü Makine Stajyeri Elif. Ailesinin İzmir’de olması, Denizcilik Meslek Lisesi’nde denizciliğe başlaması için en önemli nedendi. Denizcilik Meslek Lisesi denizcilik alanında Makine Zabitliği eğitimine başlamak öyle kolay olmamıştı kendisi için. Annesi en büyük destekçisiydi. Sınavlar sonrası okula kaydını yapmak istemeyen idareciyle tartışıp zorla kabul ettirmişti kızını okula.

Makine bölümü zor bir bölümdü. Her işin zorluğunu ise biliyordu. Üst devreleri, denizci ağabeyleri, bu mesleği yapan insanların hemen hepsi, bu meslek yapılmaz/yapamazsın dediler ona. Onlar olumsuz konuştukça daha çok istedi çarkçı/makinist olmayı. Çaba sarf eden mutlaka emeğinin karşılığını alırdı çünkü. Annesinin desteği ve kendisinin azmiyle bugün hedefinin peşinde dimdik devam ediyor mesleki yaşamına. Şimdi kendisine de sorduklarını söylüyor; “Abla bu meslek yapılır mı? ” diye, yapılmaz diyor bu soruya yanıt olarak. Şöyle devam ediyor cevabına; “Benim lafımla yapacaksanız hiç bu işe niyetlenmeyin zaten. Heveslendirecek bir olay yok. Şartlar belli, iş belli. Kendi kararınızı kendiniz vereceksiniz. Yapamazsın, denizcilik çok zor diyenlerin hiçbiri cebinden çıkarıp beş kuruş vermez, bunu da unutmayın. Bahanesi olan insan başarılı olamaz. Sorun değil çözüm üretirsen başarırsın…”

Üç aydır gemide olan Elif, Kdz. Ereğli’den Ukrayna’ya, oradan da Mısır’a gitti. 1994 yılında inşa edilmiş, 178 metre uzunluğunda ve 31 metre genişliğinde 25503 groston olan Türk bayraklı dökme yük gemisinde stajına devam ediyor. İlk gemiye katıldığında kendisini en çok şaşırtan şeyin makine dairesinin büyüklüğü olduğunu söylüyor. Makine Dairesini gördüğünde kalp atışları hızlanmış ve nefes alamıyor gibi hissetmişti kendisini. Farklı duygular içindeydi, hem mutlu hem de korkmuştu.

Neler ile karşılaştın diye sorduğumuzda şunları aktarmıştı bize; “Gemide her gün bir devre patlıyor, çatlıyor. Neyi söksek elimizde kalıyor. Basit bir cıvatayla bile dakikalarca uğraşabiliyoruz. Ne yemeğe çıkabilirsin ne uyuyabilirsin. Kendinden çok gemiyi düşünmek zorundasın. Gecenin bir yarısı manevraya uyanıp sabah da vardiyaya kalkmak zorundayız. Denizcilik mesleğinde makine bölümü gerçekten zor. Yağa, kire, pasa, mazota bulaşırsın. Çoğu zaman bu şekilde yemeğini yemek zorunda kalırsın. Buna kendimi alıştırdım.”

İlk gemiye katıldığında duygusal olarak kendisini yalnız hissettiğini söyleyen Elif, kamarasının küçük olması, banyo ve tuvaletin ortak kullanılmasının da moralini çok bozduğunu özellikle belirtiyor. Daha sonra şimdi kaldığı kamarasının bir banyosunun varlığından bahsederken mutluluğu yüzüne yansıyor.

Gemideyken neleri özlüyorsun diye sormadan edemiyorum, hızla şu yanıtı veriyor Elif “En çok özlediğim şey sabahları dilediğim saatlere kadar uyumak. Evimin rahatlığını, ailemin sıcak kucağını, dostlarımı özlüyorum. Gemide günler geçtikçe farklılaşıyorsun, deniz yaşamına alışmak kolay değil, insanın tavırları ve psikolojisi değişiyor.”  Sosyalleşmenin ve insanlarla diyaloğa girmenin önemli olduğunu vurgulayan Elif, aynı zamanda kendisini ilgilendirmeyen konulara karışmaması gerektiğini de gemide çok iyi öğrendiğini belirtiyor.

Egosu yüksek olan birisinin gemide çalışmaktan keyif alacağını düşünmeyen Elif, gemideki tüm personelle seviyeli muhabbetin ise en doğru olduğunu söylüyor ve fazla samimiyetin gemideki ilişkileri ters yönde etkilediğini belirtiyor. Kadın denizciler olarak erkeklere göre hal ve hareketlerine daha fazla dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor.

Makine Stajyeri Elif, gemide en önemli kişinin aşçıbaşı olduğunu dile getiriyor ve güzel yemeklerin her zaman moralleri düzelttiğini, motive ettiğini, güç verdiğini belirtiyor. Denizcilik mesleğinin güzel yanlarından ise şöyle bahsediyor; “Farklı kültürlerdeki insanları tanımak, farklı ülkeler görmek. Maaşın da tatmin edici olduğunu düşünüyorum. Şimdi, çarkçım ve gemideki elektrik zabiti stajyeriyle balık tutuyoruz. Bu bana oldukça huzur veriyor. Donma pahasına güvertede yürüyüş, özellikle baş tarafta bağıra çağıra şarkı söylemenin özgürlüğünü yaşamak paha biçilemez. Vardiya sonrası güverteye çıkıp denize karşı çay içmenin dayanılmaz mutluluğunu yaşayan bilir. Evimden, çok sevdiğim şehrim İzmir’den uzağım ama kader mi şans mı bilmiyorum, halimden memnunum.”

Ekleyen: Gökmen İçel