Inmarsat Sistemi Nedir?

Uluslararası Denizcilik Uydu Organizasyonu (Inmarsat – The International Maritime Satellite Organization) ekvator üzerindeki mevkilerden dört sabit uydu vasıtasıyla tehlike ve emniyet mesajlarının uzay merkezli imkânlarla aktarımını sağlayan GMDSS bütünüdür.

Bu uyduların kapsama alanları Okyanus Bölgeleri olarak adlandırılır:

• Atlas Okyanusu Doğu Bölgesi (AOR-E)
• Pasifik Okyanusu Bölgesi (POR)
• Hint Okyanusu Bölgesi (IOR)
• Atlas Okyanusu Batı Bölgesi (AOR-W)

Uyduların kapsama alanı, kutup bölgelerinde seyreden gemiler için uygun değildir.

Inmarsat hizmetleri iletilirken ”Direkt Dalga” yayını kullanılır (VHF’de ki ”Görüş Hattı” gibi). Geminin kullandığı Inmarsat anteni ile kullanılan uydu arasında her zaman direkt bir görüş hattı olmalıdır. Bu yüzden anten güverte üstü yapılardan ve diğer engelleyici unsurlardan neta bir yere monte edilmelidir. GMDSS maksatlı güvenilir kapsama alanı 70° Kuzey ve 70° Güney enlemleri arasıdır (dağların, arazilerin ve binaların gölgelemediği varsayıldığında) ancak Kuzey ve Güney 70° daha fazla uzaklaşınca yine de hizmet alınabilmektedir. Ekvatordan uzaklaştıkça anten ve uydu arasındaki görüş açısı azalır, ayrıca karaya ve diğer engellere yaklaştıkça antenin uydu görüşünü kaybetme ihtimali artar.

Inmarsat sistemi, gerekli olan GMDSS işlevlerinin sağlanabilmesi için üç terminal sistemi üzerine yapılandırılmıştır. Bunlar: Inmarsat-B, Inmarsat-C ve Inmarsat-Fleet (F77).

Inmarsat sistemi özellikle A3 Deniz Bölgesi için daha kullanışlıdır. Inmarsat gemi istasyonlarından gelen, Inmarsat sistemi vasıtasıyla Kurtarma Koordinasyon Merkezlerine (RCCs) otomatik olarak yönlendirilen tehlike uyarılarının önceliği bulunmaktadır.

Böylece Imnarsat sistemi uzak mesafelerdeki gemilerden gelen tehlike uyarılarını alır. Sistem ayrıca kıyı-gemi’den gelen EGC (Genişletilmiş Grup Çağrısı) ile tehlike uyarılarını, Inmarsat-C biriminin bir bölümü olarak ya da Inmarsat-Fleet veya Inmarsat-B bağlantıları ile temel teleks grup çağrılarını alır.

Uydu sisteminin üçüncü işlevi ise AK (Arama ve Kurtarma) operasyonları esnasındaki haberleşmeyi kolaylaştırmaktır.

Uydu sisteminin dördüncü işlevi NAVTEX istasyonlarının kapsama alanı dışında kalan yerlere Deniz Güvenlik Bilgilerinin (MSI) yayınlanmasıdır. Bu sistem, kıyı istasyonunun gemileri uyardığı gibi, gemilerin de kıyı istasyonlarını (seyir ya da meteorolojik tehlikelerle ilgili) uyarmaları şeklinde iki türlü gerçekleşir.

Farklı sistemler farklı amaçlar doğrultusunda kullanılır. Inmarsat-C sadece teleks, e-mail gibi kısa metin mesajları için kullanılır. Öte yanda kullanıcı maliyeti oldukça düşüktür. Bu kaynak tüm gemiler için uygundur. Inmarsat-B sistemi tüm haberleşme çeşitlerine izin verdiği, sesli ve daha yaygın bilgi yayını yaptığı için, daha geniş kapsamlı ve daha pahalıdır. Elbette bu olanakları sağlaması (örneğin: anten gibi oldukça büyük ve ağır) oldukça geniş kapsamlı kaynakları gerektirir ve bu yüzden sistem küçük tekneler için uygun değildir. Inmarsat-Fleet sisteminin kendine özgü yararları vardır. Sistemin verimli bir şekilde çalışabilmesi için üç adet antene ihtiyaç vardır. Bu üç anten sesli iletişimi sağlar, ancak bilgi yayınının (e-mail yoluyla gelen) kapsamı anten boyutuna bağlıdır.

Inmarsat-M ve Inmarsat mini-M daha hafif ve bu yüzden daha kolayca taşınabilen bir Gemi Yer İstasyonunun (SES-Ship Earth Station) kullandığı bir aygıttır. Bu sistemler GMDSS’e uygun sistemler değildir. Çünkü dünya genelinde yayın alanları yoktur. Küçük boyutta cihaz olmanın avantajıyla, özellikle anten ile ilgili olarak ki, bu önemlidir ve bazı metinlerin yanı sıra, sesli iletişimde de kullanılabilir. Inmarsat-M iki taraflı evrensel telefon, faks ve bilgisayar destekli haberleşmeleri içermesine karşın, mesajın direkt basımında kullanılamaz. Bu yüzden benzerliğine ve yararlarına rağmen (özellikle küçük tekneler için) en önemli olan tehlike yayınlarını almada, Inmarsat-M GMDSS gerekliliklerini sağlayamaz. Bu nedenle GMDSS sisteminin bir parçası değildir.

LES ve CES

Kara Yer İstasyonları (LES-Land Earth Station), ki bunlar ayrıca Kıyı Yer İstasyonları (CES-Coast Earth Station) olarak da adlandırılır, dünya üzerinde çeşitli ülkelerde telekomünikasyon hizmet sağlayıcılarına ait çalıştırılan istasyonlardır. Her bir okyanus bölgesinde konumlandırılmış birkaç LES istasyonu bulunmaktadır.

LES, gemi-kıyı, kıyı-gemi ve gemi-gemi bağlantıları kurarak uluslararası bir haberleşme santrali olarak görev yapar. LES sayesinde gemiden yapılan bağlantılar ile dünyanın her yeriyle görüşme sağlanabilir.

Normal iletişimi sağlamanın yanı sıra, her bir LES istasyonunun acil haberleşmeler için Deniz Koordinasyon Kurtarma Merkezi (MRCC) ile doğrudan bağlantısı bulunmaktadır. Genellikle LES tıbbi tavsiyenin gerekli olduğu durumlarda tıbbi bir merkez ile bağlantıyı sağlayabilir.

SCC, NOC ve NCS

Her bir okyanus bölgesinde özel bir görevi olan bir LES istasyonu vardır ve buna da Şebeke Koordinasyonu İstasyonu (NCS-Network Coordination Center) denir. NCS’nin işlevi gemilere ve LES İstasyonlarına boş (kullanılmayan) bir çalışma kanalı tahsis etmektir. NCS özel bir uydudaki tüm çalışma kanallarının kontrolünü elinde tutar. Yapılacak bağlantı yoksa LES istasyonu bir haberleşme için kanalı elinde tutamaz. Bu şekilde uydu hizmeti son derece etkin bir şekilde kullanılır.

Diğer iki LES istasyonunun özel işlevleri vardır: Şebeke Operasyon Merkezi (NOC-Network Operation Center) bütün haberleşme bağlantı işleminin yönlendirilmesinin işler durumda olmasına bakar. Uydu Kontrol Merkezi (SCC-Satellite Control Center) dört Inmarsat bölgesindeki uyduların yerleştirilmesinden ve çalışmalarından sorumlu olan birimdir.

SES ve MES

Gemideki haberleşme birimine Gemi Yer İstasyonu (SES) denir. Inmarsat sistemini ayrıca kara cep telefonu kullanıcıları ve uçaklar da kullanabilir. Bir SES/MES’den özel bir uydu aracılılığı ile bir bağlantı sağlandığında, çağrı talebi gemi telsiz operatörünün bağlanmak istediği LES kimliğini içerir. NCS bir çalışma kanalı tahsis eder ve SES/MES’ i bu kanalla görüşmek için yönlendirir.

Düzenleme: Tugay Hocek
Ekleyen: Ayşe Kırıcı