e-MarineEducation.com Denizcilik Eğitimine Yeni Bir Bakış Açısı
Bu konu e-MarEdu TV’de işlenmiş olup aşağıda yer alan butona tıklayarak izleyebilirsiniz.
Gemilerde genellikle hot well olarak anılan ünite, cascade tank ve observation tank isimleri ile de ifade edilebilir.
En basit anlamı ile hot well, kazanın su aldığı tanktır. Yani gemilerde genellikle karşılaşılan steam sistemini kısaca hatırlayacak olursak; hot well’de bulunan su, pompalar vasıtası ile kazana basılır. Kazanda içerisindeki su, yüksek sıcaklıkta buharlaşıp hal değiştirir ve buhar; yani steam olur. Elde edilensteam, özgül ağırlık farkı sebebi kazandan çıkarak steam devrelerini dolaşır. Devreleri dolaşan steam en son condanser ismi verilen bir üniteden geçerek yoğunlaşır. Tekrar su haline geçtikten sonra hotwell’e geri döner.
Bu dolaşım esnasında kayıplar olabilir. Bu durumda hot well’e genellikle otomatik olarak distile, yani evaraporatör tarafından üretilen saf suya yakın bir su alınır. Sistemde tatlı su yerine distile suyun dolaşmasının sebebi, korozyon hızını yavaşlatmaktır. Bu konu “Gemilerde Yapılan Su Analizleri” başlıklı videoda daha detaylı olarak anlatılmış olup erişim linki aşağıda yer almaktadır.
Link: https://e-marineeducation.com/tr/e-maredu-tv-gemilerde-yapilan-su-analizleri/
Steam kaçaklarına bağlı olarak hotwell’de azalan suyu tamamlamak için genellikle feedwater tank, yani besleme suyu tankı adı verilen bir tanktan su pompalanır.
Hot well’e su alımı otomatik olarak gerçekleşebildiği gibi manual alım da yapılabilir. Eğer sistem otomatikse, hotwell’deki su belirli bir seviyenin altına indiğinde otomatik dolum gerçekleşir. Otomatik değilse uyarı seviyesine geldiğinde sistem alarm verir. Böyle bir durumda elle bir valf açılarak hot well doldurulur.
Suyun belirlenen limite geldiği, şamandıralar vasıtası ile tespit edilir. Aşağıda bulunan kesit görünüşte «N» harfi ile markalanmış otomatik dolum yapma özelliğine sahip bir şamandıra görülmektedir.
Bu, içi boş bir küre olup su üzerinde yüzebiliyor. Su seviyesi ve dolayısıyla şamandıra aşağıya indiğinde bir devreyi açıyor ve böylelikle hot well’in dolmasını sağlıyor.
Hotwell’de bulunan suyun genellikle 80-85°C sıcaklıkta olması istenir. Bunun temelde üç sebebi vardır.
1.Kazanın ısıl gerilmelerini mümkün olduğunca aşağıda tutmak.
2.Kazan verimliliğini arttırmak.
3.Suyun içerisindeki oksijen miktarını azaltmak.
Oksijen, korozyona sebep olan bir elementtir. Suyun içerisinde bulunan oksijen miktarı azaldığında korozyon hızı da azalacaktır. Grafikte de görülebileceği gibi sıcaklık arttıkça suyun içerisinde bulunan oksijen miktarı düşer. Elbette su 100°C gibi çok yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmak istenmez. Çünkü pompaların suyu basması zorlaşacaktır.
Hot well genellikle paslanmaz çelikten imal edilir. İçerisinde elektrikli ısıtma kangalları bulunur. Bu elektrikli kangallar vasıtası ile su ısıtılır. Bu kangallar genellikle hotwell’in içerisine U şeklinde döşenmiştir.
Kangallar, ısı iletim katsayısının yüksek olması ve maliyetinin düşük olması sebepleri ile genellikle alüminyumdan imal edilir. Daha ekonomik olması için elektrikli kangallar ile ısıtma yerine steam ile ısıtma da tercih sebebi olabilir.
Yüksek sıcaklığa sahip olmasından ötürü, hot well’in üzerinde bir izolasyon malzemesi bulunur. Gemilerde steam devrelerinin gri renk ile boyanmasından dolayı hotwell’in rengi de griye boyanır. İçerisinde aydınlatma bulunan hot well’ler de vardır. Çünkü hot well’in üzerinde gözetleme camları bulunur ve bu camlardan zaman zaman su gözlemlenir. Suda bir köpürme veya bir yağ filmi mevcut mu diye gözle kontrol gerçekleştirilir. Suda bu sayılanların olması istenmez.
Hotwell üzerinde genellikle tuz ve yağ tespit detektörleri mevcuttur. Belirlenen limitler aşıldığında bu detektörler uyarı verir. Hotwell’in üzerinde tank içi sıcaklığı ölçmek için termometre, sıcaklık ayarını sağlamak için bir termostat ve suyun seviyesini görebilmek için bir de tesviye şişesi vardır.
Hotwell’in bir taşıntı devresi vardır. Yani örneğin hotwell’inkapasitesi dolmak üzeredir. Su, Hot Well’e bağlı bir devre üzerinden bir başka yere transfer olur. Gemiden gemiye değişmekle birlikte genellikle hot well’in taşıntısı sintine tankınadır. Aşağıda yer alan şemada S harfi ile markalanan devre taşıntı devresidir.
Hot well, birden çok bölüme sahiptir. Böylelikle suyun içerisinde bulunan pisliğin bir bölümde toplanması ve diğer bölümde temiz suyun kalması sağlanmaya çalışılır. Kazana verilen su, temiz bölümden alınarak basılır.
Ekleyen: Ayşe Kırıcı
