Bir gemiye katılmadan önce her gemiadamının “sütliman seyir ve sakin denizler” dilemesinin başlıca nedeni fırtınalardan korunmak içindir.
Kariyeri boyunca her gemiadamı en az bir veya daha fazla fırtınalı hava durumuyla karşılaşmıştır. Ağır veya sert havanın en yaygın şekillerinden bazıları yerkürenin farklı yerlerinde atmosferik basınç değişimi ile oluşan tropikal depresyonlar veya fırtınalar, tayfunlar, hortumlar, kasırgalar ve benzerleridir.
Bofor Skalası kriterleri; rüzgâr kuvvetinin artan büyüklüğüne dayalı olarak güçlü rüzgârları fırtınamsı rüzgâr, fırtına, kuvvetli fırtına, tam fırtına, çok şiddetli fırtına ve harikeyn olarak sınıflandırır. Güneşin hareketi basınç bölgelerinin yer değiştirmesine neden olur ve dolayısıyla kara kütleleri ve su hacimleri üzerindeki sıcaklıkların değişimi basınç farklarına yol açar.
Tropikal depresyonlar orta enlemlerde çok sık meydana gelir ve tropikal hortumlar Tropikal Kuşak’ta ortaya çıkar. Bir depresyon sıklıkla gelişebilir ve herhangi bir yönde ilerleyebilir oysa tropikal fırtınaların her iki yarımkürede de tahmin edilen yolu izlediği görülmektedir.
Tropikal fırtınalar belli bir hattı izledikten sonra yeniden oluşurlar. Bu yüzden bu alanlarda seyir yaparken dikkatle seyir yapılması veya bu bölgelerden sakınılması için fırtınanın yolunu, büyüklüğünü, yerini tahmin etmek bir denizci için çok önemlidir.
Aşağıda tropikal fırtınalarla karşılaşıldığında veya onların sıkça oluştuğu alanlarda seyrederken gemiadamlarının alması gereken birkaç tedbir bulunmaktadır:
Mevcut bilgiyi kullanın: Tropikal fırtınalar ve depresyonlar basınç ve sıcaklık değişimlerinden oluşur. Bir denizci mevsimsel alanlar hakkındaki bilgilere EGC üzerinden yayınlanan Deniz Güvenlik Bilgileri, Admiralty Seyir Talimatları, dünyada okyanus geçişleri ve başka yollardan erişebilir. Dolayısıyla eğer önceden sert havanın beklendiği bir seferin bacakları hakkında bilgi mevcutsa gerektiği zaman gemiyi yönlendirmek için güvenli bir seyir planı veya alternatif rota daha dikkatli bir şekilde planlanabilir.
Hava durumu raporunu inceleyin: Genellikle hava durumu raporu ve hava durumu faksı, kararsız hava koşulları hakkında önceden sağlıklı uyarılar verir. Bu yüzden vardiya zabitleri tarafından seyir alanlarının dikkatli seçimi ve hava raporlarının yazılması bir fırtına hakkında erken uyarının alınmasına vesile olabilir. Hava durumu raporlarını doğrulamak için çeşitli meteorolojik araçlardan sıklıkla alınan gözlemler ve gemide hâkim olan hava durumu kullanılabilir.
Fırtınanın merkezinden uzaklaşın: Önce bir fırtına veya depresyonun varlığı teyit edilir. Geminin ondan uzaklığının belirlenmesi, fırtına gözünün ve depresyon merkezinin yerinin tespit edilmesi ve fırtınanın izi ve tahmin edilen yolu hayati önem taşır. Boy Ballat Yasasına göre – Yönünüzü rüzgâra doğru dönün ve alçak basınç merkezi Kuzey yarımkürede sağ elinizde, Güney yarımkürede sol elinizde 90 dereceden 135 dereceye kadar olacaktır. Bir fırtınanın merkezinden en az 250 mil uzak durmak uygundur ancak bazı şirketler Emniyet Yönetimi Kılavuzlarındaki özel mesafeleri uygulatır.
Geminin dengesini kontrol edin: Geminin denge durumunun ve sağlam denge kıstaslarına uygunluğunun ihtiyatlı bir kontrolü gereklidir. Bir sefere başlamadan önce bozulmuş denge koşulları, bu şartların uygunluğu sağlanıncaya kadar dikkatlice değerlendirilmelidir. Gemi böylece sert havanın olduğu bölgelere ilerlerken veya girmeden önce ağır hava balastını alabilir. Ağır hava balastı gemi için ekstra bir destek sağlar ve ağırlık merkezini düşürerek GM’i artırır, gemiyi daha kararlı hale getirir. Ağır hava balast tankları gemilerde belirlidir ve eğer o tanklarda daha önceden petrol taşındıysa onların içine balast alınmadan önce ham petrolün yıkanmış olması gerekmektedir.
Serbest yüzey etkisini en aza indirmek için balast tanklarını kullanın: İyi gemiciliğin bir parçası olarak yarı dolu olan tüm balast tankları aynı zamanda GM artışına yardımcı olacak şekilde serbest yüzey etkisini en aza indirmek için baskılanmalıdır. İyi planlanmış yük istifi, balast veya her ikisi yarı doldurulmuş veya kısmen doldurulmuş tankların sayısını en aza indirebilir.
Hızı, dümen açısını ve yönü değiştirirken dikkatli olun: Genellikle bir fırtına veya depresyonla ilişkili dalgalar çok büyük açılarda geminin yalpalamasına veya bir alabora tehlikesiyle geminin tam dengesinde azalmaya yol açar. IMO sirküleri MSC 1228, değişken ve aynı zamanlı yalpalama hareketlerinden kaçınmak için dikkatli bir şekilde hızın düşürülmesini, dümen açısının değiştirilmesini ve karşılaşılan yön ve dalgaların periyotlarının üstesinden gelmeyi kurallara göre sağlar.
Güverte üzerindeki gevşek ekipmanı/yükü sağlamlaştırın: Daha küçük fribordlu olan gemilerde güverteler daha büyük miktardaki dalgalar tarafından sık sık yıkanır. Bu nedenle güverte üzerindeki çeşitli gevşek donanımları sağlamlaştırarak, ilave bağlarla takviye yaparak ve onların zayi olarak denize dökülmesini önleyin. Güverte üzerinde yük taşıyan gemilere emniyet can halatları donatılabilir. Demirleri, can filikalarını, can sallarını, can simitlerini korumak için ilave halatlar takılmalıdır.
Hava ve su sızdırmaz açıklıkları sıkıca kapatın: Yan kapaklar, ambar kapakları, lumbuzlar, kapılar, menholler gibi çeşitli hava ve su sızdırmaz açıklıklar herhangi bir su girişini önlemek için güvenli bir şekilde kapatılmalıdır. Sızdıran, hasarlı contalar veya bu tür açıklıkların yeterince sıkı kapatılmaması koruduğu bölmenin bütünlüğünü etkileyebilir. Uzaktaki su sızdırmaz kapılar ve açıklıklar için alarmlar ve göstergeler köprü üstünden kontrol edilir, onların kullanıma hazır olup olmadığı seferin başlamasından önce doğrulanmalıdır.
Baş çatışma perdesi kapılarını sıkıca kapatın: Kapıların ve baş pik tankı ve ambar kapakları, havalandırma delikleri ve baş açıklıklar gibi çatışma perdesinin baş açıklıklarının emniyete alınmasına olağanüstü önem verilmelidir. Bu alanlar genellikle baş demir atma donanımları ve bunlarla ilgili elektrikli ve hidrolik makineleri barındırır. Püskürtme borularının kapaklarının önceden iyi kapatılması gerekir. Bu tür uzak bölmelerdeki sintine alarmları su alma veya herhangi bir su girişi uyarısını erken vermesi için düzenli olarak denenmelidir. Daha fazla su almaya yol açabilecek su sızdırmaz kısımların alt bölümlerindeki açıklıklar sağlamlaştırılmalıdır.
Pis su boruları ve frengi delikleri açık olmalı: Suyun boşaltılması için frengi delikleri ve güvertedeki tüm pis su atık boruları güvertede herhangi bir su birikintisini önlemek için açık olmalıdır.
Telsiz, uydu antenlerini emniyete alın: Telsiz ve uydu antenlerini, rüzgâr hızlanıp kaldırmadan önce kontrol ederek tel kelepçeler ve bağlarla sabitleyin. Fırtınanın esintisi antenleri kolayca kırabilir veya havaya uçurabilir. Fırtınalar gök gürültüsü ve şimşekle birlikte olur ve bu nedenden dolayı telsiz ve uydu antenleri topraklanmalı ve herhangi bir düşük yalıtım tehlikesi dikkatlice kontrol edilmelidir.
Ana makinede aşırı dalgalanmadan kaçınmak için devri kontrol edin: Geminin kararsız hareketlerinden dolayı sıklıkla ana makinede aşırı dalgalanma gözlenir. Dikkatli bir devir ayarı, ana motordaki dalgalanmaların izin verilen sınırlar içinde tutulmasına yardımcı olabilir.
Bütün bölümleri bilgilendirin: Bütün bölümler güverte, makine ve gemi mutfağı herhangi bir fırtına tehlikesine karşı önceden iyi bilgilendirilmeli, böylece tüm güverte, makine ve mutfak bölümü, tamirhaneler, revirler ve çalışma alanları halatlarla bağlanır ve güvenceye alınır. Önemli bakım işleri, gemi direklerinde çalışma veya güverte üzerinde ağır makinelerin çalıştırılması ve makine dairesinin yüksekteki çalışmaları veya güverte vinçlerini kullanmaları ertelenebilir veya iptal edilebilir.
Mürettebatın moralini yüksek tutun: Sık sık şiddetli yalpalar olacağı ve mürettebatta baş dönmesi, mide bulantısı ve iştah azalması nedeniyle sendelemeler yaşanacağı için mürettebatın morali yüksek tutulmalıdır.
Track: Bir fırtına merkezinin bilinen mevkisinin oluşturduğu eğri.
Path: Bir fırtına merkezinin tahmin edilen mevkisine dayanarak şekillenen eğri.
GM: Ağırlık merkezi ve Metasantr noktası arasındaki dikey uzaklık.
Kaynak: Marine Insight
Tercüme: Saadet Sülen
Aybarstan var fayda,
kitaplar yazılıyor meteorolojiyle ilgili kaptanlar yazıyor ama bu bilgilere yer verilmiyor..Sağol Aybars
Ansiklopedik bilgiden ziyade tecrübelere her zaman ihtiyaç var… İlginize teşekkürler. Sağlıcakla kalın!!