7. Sanat Sinemanın 8 Önemli Deniz Filmi

Bu ayki sohbet konumuzda sizlere, 7. sanat olarak kabul edilen Sinema’nın çok önemli “Deniz” filmlerinden seçtiklerimi tanıtacağım. Üstelik hepsini sinemada seyretme şansını yakalamış biri olarak.

Önce sinema sektörü ile ilgili düşüncelerimi paylaşmak istiyorum. Bu sektörün hemen hemen her kademesine görev yapan insanlar, kendi çaplarında ayrı birer sanatkardır. Rejisöründen montajcısına, aktöründen kameramanına, aktiristinden makyözüne, müzik kompozitöründen senaristine, kostümcüsüne, ışıkçısına hepsi.

Teknolojik gelişimler görsel değişiklikler sağlasa da, oyunculuk kalitesinde önemli bir gelişim olamamıştır. Hatta 1935 – 1960 döneminin oyuncu kalitesi çok daha yüksektir. Bu nedenledir ki birçok “eski” film, bugün dahi büyük bir zevkle tekrar tekrar seyredilebilmektedir.

1990 dan günümüze kadar Siz’de iz bırakan kaç film sayabilirsiniz? Deneyin lütfen, göreceksiniz 10-15 filmi geçmez. Oysa ki Ben Siz’e 1940 – 1965 yılları arasında çekilmiş en az 50 olağanüstü film sayabilirim.

Şimdi Siz’lere opera ile sinema arasındaki önemli bir ilişkiden söz edeceğim. Haklısınız “bu da nereden çıktı” dediğinizi duyar gibiyim. Biraz sabredin.

Opera canlı bir performanstır. Bu nedenle her gün oynanabilirliği hem çok zor, hem çok külfetli, hem de yorucudur. Üstelik tek bir sahnede oynanabilir. Oynayan oynar, seyretme şansı olan seyreder. Oysa ki film 1.5-2 ayda çekilir. Aynı anda dünyanın her yerinde, yüzlerce sinemada günde 4-5 seans peşpeşe oynayabilir. Bu nedenledir ki Bence sinema, operanın katilidir. Ancak cinayet sonrası kurbanının en önemli mücevherini çalmıştır. Bu “müzik”tir.

Bugün film müzikleri, sinematografinin vazgeçilmez tamamlayıcısıdır. Geçmişin Mozart’ları, Rossini’leri, Donizetti’leri, Puccini’leri, Bizet’leri günümüzün film kompozitörleridir. Benim için bir filmin müziklerini yapan kişi; bir Hans Zimmer, bir Vangelis, bir Ennio Marricone, bir John Williams, bir James Horner ise, Ben o filme “Gözüm Kapalı” giderim, “kulağım açık”seyrederim.

Sadece 2 (iki) notanın sonsuz tekrarı ile bir film anlatılabilir mi? İşte Size “Jaws”. John Williams sadece 2 (iki) nota kullanarak bir filmi anlatan bir müzik yaratmıştır.

Sizlere anlatmak/tanıtmak amacı ile kronolojik olarak sinema tarihinin en önemli “deniz” filmlerini seçtim. Ve bu seçimi yaparken inanın müzik kompozitörlerine bakmadım. Ama göreceksiniz ki bu olağanüstü filmlerin bir çoğun da hep yukarıda bahsettiğim isimler karşınıza çıkacak.

İyi seyirler

Great Lakes

Yapım Yılı:1935

Yapımcı: Frank Lloyd, Irving Thalberg

Rejisör: Frank Lloyd

Oyuncular: Charles Laughton, Clark Gable, Franchot Tone, Movita, Mamo

Senaryo: Charles Nordhoff’un eserinden uyarlayanTalbot Jennings & Jules Furthman  

Müzik: Herbert Stothart

Süre: 132 dakika 

Yapım maliyeti: 1.950.000$

Gişe geliri:  4.460.000$

Sadist bir kaptan olan William Bligh’e (Charles Laughton) karşı ayaklanan isyan lideri Fletcher Christian(Clark Gable) kontrolundaki gemi mürettebatının verdiği mücadele üzerine kurgulanmış bir senaryo. 1935 yılına göre 2.000.000$ lık anormal bir bütçe. 4.460.000$’lık gişe getirisi ise, fimin başarısının somut kanıtıdır.

1962 de (Marlon Brando,Trevor Howard, Richard Harris) ve 1984 de (Mel Gibson, Anthony Hopkins, Laurence Olivier) üçlülerinin başrollerini paylaştığı iki yeni versiyonu ise, İlk çekimdeki başarıyı elde edemedi. Özellikle Charles Laughton’un performansına ulaşmak mümkün olamadı. 1984 yılı uyarlamasının 8,613,462$’lık gişe getirisi, 50 yıl önceki rakamla kıyaslandığında, somut olarak sinema tarihinin “ilk” en önemli deniz filminin 1935 de çekildiğini bizlere kanıtlamaktadır.

Lifeboat

Yapım Yılı: 1944

Yapımcı: Kenneth Macgowan

Rejisör: Alfred Hitchcock

Oyuncular: Tallulah Bankhead, William Bendix, Walter Slezak, Mary Anderson,  John Hodiak, Henry Hull, Heather Angel, Hume Cronyn, Canada Lee

Senaryo: John Steinbeck hikayesinden uyarlayan Jo Swerling

Müzik:   Hugo W. Friedhofer

Süre: 96 dakika

Yapım maliyeti: 1.590.000$

Gişe geliri: Bilinmiyor

İkinci Dünya Savaşı sırasında Atlantik’te  bir yolcu gemisi  ile  bir Alman Denizaltısı  aynı çatışmada batırılır.  Gemiden kurtulanlar bir tahlisiye sandalı tarafından toplanıyor.  Life boat’a alınanlar, uluslararası bir gazeteci, zengin bir işadamı, radyo operatörü, bir hemşire, bir hostes, bir denizci ve komünist eğilimleri olan bir mühendistir. Son olarak denizden bir adamı daha çekip sandala alırlar. Artık denizde yaşam mücadelesi başlamıştır. Ancak son alınan yolcu, Alman denizaltısı mürettebatından bir subaydır.

John Steinberk’in bir gerilim hikayesi Alfred Hitchcock gibi bir rejisörün elinde muhteşem bir film’e nasıl dönüşür, ancak seyretme şansını yakalıyanlar bilir.

Film 1944 yılının en iyi 10 film arasına seçildi. Glen MacWilliams  “En İyi Siyah Beyaz Görüntü Yönetmeni”, John Steinbeck  “En İyi Orijinal Hikaye”, ve Alfred Hitchcock  “En İyi Yönetmen” olarak 1944 Akademi Ödülleri için  aday gösterildiler.

The Caine Mutiny

Yapım Yılı: 1954

Yapımcı: Stanley Kramer

Rejisör: Edward Dmytryk

Oyuncular: Humphrey Bogart, José Ferrer, Van Johnson, Fred MacMurray, Lee Marvin

Senaryo: Herman Wouk’un romanından uyarlayan Stanley Roberts

Müzik: Max Steiner

Süre: 124 dakika

Yapım maliyeti: 2.000.000$

Gişe geliri: 8,700,000 $

Sinema tarihinin en önemli ikinci “deniz” filmi. Herman Wouk’un Pulitzer ödüllü romanından uyarlamadır. Bunalım geçiren bir kaptana karşı, bir grup subayın kontrolu ele alma çabaları üzerine kurgulanmış olağanüstü bir gerilim. Askeri mahkemede yargılanma ile finale giden bu sinema şaheserinin son karelerindeki  Humphrey Bogart ve ellerinde sinirle çevirdiği “sitres bilyaları” hala gözümün önünde. Lütfen aşağıdaki ilk resimde bilyalara dikkat edin.

Gişe gelirinin yapım maliyetine göre 4.3 katı olması ise, haklı bir ödüllendirmedir.

The Old Man and The Sea

Yapım Yılı: 1958

Yapımcı: Leland Hayward

Rejisör: John Sturges

Oyuncular: Spencer Tracy

Senaryo: Ernest Hemingway

Müzik: Dimitri Tiomkin

Süre: 86 dakika

Yapım maliyeti: 5.000.000$

Gişe geliri: Bilinmiyor

İhtiyar bir balıkçının uzun zaman sonra oltasına takılan dev bir kılıç balığını kaçırmamak ve onu yaşadığı köye götürebilmek için verdiği mücadeleyi anlatan nefis bir film. Ernest Hemingway gibi, romanları çok önemli filmlere konu olmuş dev bir edebiyatçının bu eserini de ancak Spencer Tracy gibi dev bir aktör canlandırabilir. Yardımcı aktör bir kılıç balığı. Mekan açık denizde 4 m.lik bir sandal. Sonuç muhteşem bir sinema şöleni.Hele bir de Dimitri Tiomkin’in müzikleri Oscar’ı almışsa!……..

The Poseidon Adventure

Yapım Yılı: 1972

Yapımcı: Irwin Allen

Rejisör: Ronald Neame

Oyuncular: Gene Hackman, Ernest Borgnine, Shelley Winters, Red Buttons, Carol Lynley, Roddy McDowall, Stella Stevens, Jack Albertson, Pamela Sue Martin, Arthur O’Connell, Eric Shea, Leslie Nielsen

Senaryo: Stirling Silliphant, Wendell Maye

Müzik: John Williams

Süre: 117 dakika

Yapım maliyeti: 5.000.000$

Gişe geliri: 93,300,000$

Yılbaşı gecesi Atlantik okyanusunda meydana gelen bir deprem sonrası oluşan tusunami dalgasının alabora ettiği S.S Poseidon yolcu gemisinde verilen bir kurtulma savaşı. Ters dönen gemideki can pazarı muhteşem bir oyuncu kadrosu ile canlandırılıyor. Gene Hackman haricindeki 10 kişilik kadronun her biri olağanüstü oyunculuk yeteneği ve kariyeri olan yardımcı aktirist ve aktörler. Öyleki seneler sonra bile Gene Hackman’dan önce onlar hatırlanıyor.5.000.000$’lık maliyetinin neredeyse 20 katı bir kazanç sağlayan tek “deniz” filmi.   Enteresan olan ilerleyen yıllarda yapılan hiçbir taklidinin – Titanik- dahil bu başarıyı yakalayamamış olmaları. Ve çok önemli bir ayrıntı. John Williams film müzikleri yapmaya başlıyor.

Crimson Tide

Yapım Yılı: 1995

Yapımcı: Don Simpson, Jerry Bruckheimer

Rejisör:    Tony Scott

Oyuncular: Gene Hackman, Denzel Washington

Senaryo: Richard P. Henrick, Michael Schiffer

Müzik: Hans Zimmer

Süre: 116 dakika

Yapım maliyeti: 53.000.000$

Gişe geliri: 157.387.195$

USS Alabama denizaltısında Kaptan(Gene Hackman)ve Yardımcısı(Denzel Washington) arasındaki sürtüşmenin yarattığı psikolojik bir gerilim filmi. İki usta aktörün büyük oyunculuğu. Filmin müzikleri bir diğer büyük usta Hans Zimmer’den.

Titanic

Yapım Yılı: 1997

Yapımcı: James Cameron, Jon Landou

Rejisör: James Cameron

Oyuncular: Leonardo DiCaprio, Kate Winslet, Kathy Bates, Billy Zane, Gloria Stuar, Frances Fisher, Bill Paxton

Senaryo: James Cameron

Müzik: James Horner

Süre: 194 dakika

Yapım maliyeti: 285,000,000$

Gişe geliri: 1,845,034,188$

Gerçek ve herkes tarafından bilinen bir trajedi. Bir Romeo /Juliet hikayesi ile süslenmiş. Yapımcı, rejisör ve senaryo James Cameron. Amacı çok büyük bir bütçe ile yaptığı bu filmin, Starwars ve E.T.yi geçerek en büyük gişe gelirini sağlamasıydı. Bunu da başardı. Ancak 11.000.000$’a mal olan Starwars 755.000.000$ gişe yaparak 70 kat, 10.000.000$ maliyetli E.T. ise, 792.000.00$ gişe geliri ile 80 kat gelir elde etmişlerdir. James Cameron ise, yatırdığı paranın ancak 6 katını kazabilmiştir. Müzik James Horner

The Perfect Storm

Yapım Yılı: 2000

Yapımcı: Gail Katz

Rejisör: Wolfgang Petersen

Oyuncular: George Clooney, Mark Wahlberg, Diane Lane, John C. Reilly, Allen Payne, William Fichtner

Senaryo: William D. Wittliff

Müzik: James Horner

Süre: 130 dakika

Yapım maliyeti: 120.000.000$

Gişe geliri: 325,756,637$

1991 yılında Newfoundland kıyılarından açılan bir balıkçı teknesinin, çıkan olağanüstü bir fırtına sonucu kaybolmasını anlatan gerçek bir yaşam hikayesi. Önemli bir yapım maliyetinin yanında elde edilen 3 kat bir gişe geliri. Müzikler gene bir ustanın. James Horner.